به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، علامه شیخ علی کورانی، چهره درخشان و نامدار معنویت پژوهی جهان تشیع، پس از دهه‌ها تلاش بی‌امان علمی، فکری و پژوهشی در مرزبانی از معارف و مآثر شیعه و سنگربانی از دژ مستحکم معرفت «ظهور» و «انتظار» مهدوی(عج) رخت از سرای فنا به سراپرده قرب و جوار رفیق اعلی برد و سحرگاه سی‌ام اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ بر اثر سکته قلبی در شهر قم، عالم خاکی را وداع گفت. اما دامنه اثرگذاری و الهام بخشی این عالم روشن بین در حوزه تحقیقات و مطالعات مهدویت پژوهی و ابهام زدایی و عرصه‌گشایی در این گستره، آنچنان وسیع است که نام و یاد او را چون نقش و نشانی محوناشدنی در این ساحت معرفتی نشانده است.
از مکتب «شرف الدین» تا محضر «صدر»
علامه شیخ «علی محمد قاسم کورانی یاطری العاملی» در سال ۱۹۴۴ میلادی مصادف با ۱۳۶۳ قمری در روستای باطر در نبطیه واقع در جنوب لبنان در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. انگیزه بخش اولیه او برای رفتن به مدرسه علوم دینی، مرحوم علامه «سیدعبدالحسین شرف الدین» عالم پرآوازه و رهبر شیعیان لبنان بود که یکی از بزرگترین نام‌ها در تاریخ جهانی تشیع محسوب می‌شود.
او زیر نظر شیخ ابراهیم سلیمان درس‌های مقدماتی را گذراند. در سال ۱۹۵۸ میلادی در چهارده سالگی به نجف رفت و دروس مقدمات و سطح را در نزد محمد تقی فقیه، سید علاء بحرالعلوم، شیخ باقر ایروانی و سیدمحمدباقر حکیم خواند و در درس خارج آیات عظام: سیدمحسن حکیم، سیدابوالقاسم خویی و شهید سیدمحمدباقر صدر شرکت کرد.
همسنگر «حزب الدعوه» عراق، همراه «حزب الله» لبنان
کورانی از اواسط دههٔ ۶۰ میلادی، به عنوان نمایندهٔ چند مرجع شیعه از جمله آیت‌الله العظمی سیدابوالقاسم خویی، در کشورهای عراق و کویت فعالیت داشت. عمده فعالیت‌های او علیه حزب بعث عراق و اندیشه‌های کمونیستی و ناسیونال- سوسیالیستی و پان عربیستی حزب بعث بود که آن سال‌ها به‌شدت در خاورمیانه رواج داشت.
سعی این عالم مبارز بر افشای ماهیت انحرافی، التقاطی و غیر اسلامی این حزب و افکار و آراء بنیانگذارش «میشل عفلق» و روشنگری در حوزه معرفت شناسی دینی و معارف شیعی و تبیین مرزبندیهای اعتقادی بود. او در سال ۱۹۷۴ میلادی به لبنان بازگشت. مرحوم شیخ علی کورانی از شاگردان و یاران شهید سیدمحمدباقر صدر و از اعضای فعال «حزب الدعوه» بود و به همین واسطه، برخی از بزرگان و فرماندهان حزب‌الله را ایشان به این حزب آورد.
دوره روشنگری، اصلاح و نوآوری های فکری
علامه علی کورانی با پیروزی انقلاب اسلامی به ایران آمد و دوره تازه‌ای از حیات فکری، علمی و تبلیغی خود را آغاز کرد؛ دوره‌ای که درخشانترین و جریان سازترین فصل حیات پربار او نیز محسوب می‌شود. او به‌مجرد اقامت در ایران اسلامی به پژوهش در زمینه احادیث اسلامی دربارهٔ حضرت مهدی(عج)، تاریخ تدوین قرآن، معنی واژه‌های قرآن (نقد کتاب مفردات راغب)، سیره نبوی(ص)، تاریخ امامان شیعه علیهم السلام و نقد اندیشه‌های وهابیت پرداخت. می توان ثمرات کار او را در این چند دهه در سه سرفصل محوری خلاصه کرد:
۱- فعالیت در حوزه قرآن پژوهی، سیره پژوهی و امام پژوهی و رجعت به مبانی و محکمات معرفتی و اعتقادی تشیع
۲- سنگربانی اعتقادی از اسلام و شیعه در برابر اندیشه‌های انحرافی، بدعت‌ها و خرافه‌ها؛ مبارزه با وهابیت
۳- تبیین مهدویت بمثابه یک ساختار و منظومه معرفتی و جریان شناسی فکری در نسبت با انسان و جهان معاصر
۴- ابداعگری و نوآوری در حوزه سخت افزاری- فن آوری- مولتی مدیای نوین در راستای روشنگری و تبلیغ و تبیین معارف دینی و بهره از تکنولوژی و ابزارهای مدرن رسانه ای از جمله تلویزیون و اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای در حوزه معرفت پژوهی
۵- پرسش‌یابی، نیازسنجی و مخاطب‌یابی در حوزه معارف دینی و مهدویت، خرافه‌زدایی، بدعت ستیزی و شبهه شناسی و شبهه زدایی
۶- تبیین، ترسیم و تبلیغ «مهدویت» به‌مثابه یک ایده جهانی مشترک بین ادیان توحیدی و تقریب و تفاهم بر این محور
وی با حمایت مرحوم آیت‌الله العظمی گلپایگانی (ره)، اولین برنامه رایانه‌ای جامع جهان اسلام را تولید کرد که ۳۰۰۰ جلد کتاب را دربرداشت و به ۴۷۰۰ جلد رسید و سپس با حمایت آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرکز «المصطفی للدراسات الدینیه» را برای پژوهش در اندیشه‌های اسلامی بنیان گذاشت؛ همچنین به راه‌اندازی پایگاهی به نام کتابخانه اهل البیت علیهم السلام اقدام کرد که در بردارنده حدود هفت هزار کتاب از منابع شیعه و اهل سنت است.
گلوله‌ای که در جمجمه گیر کرد!....
آن عالم پارسا و مبارز، قربانی ترور حزب بعث هم بود که از فاصله نزدیک به سر ایشان شلیک کرده بودند اما به لطف خدا گلوله در جمجمه گیر کرد و او زنده ماند و گلوله به عنوان سندی از جنایات بعثی‌ها در بدن ایشان ماند. اراده حق بر این بود که گلوله در جمجمه بماند و عالم شیعه تا سال‌ها از برکات فکری و قلمی این محقق و متفکر صاحب نام بهره مند و بارور شود.
مبتکر گفتگوهای بین‌الادیانی و مروج اندیشه «مهدویت مشترک الادیان جهانی»
کورانی از حدود سال ۱۹۹۸ به مناظره و گفت‌وگوهای اینترنتی با عالمان مذاهب دیگر، به ویژه عالمان وهابی پرداخت و پس از آن، به تدریج، به ارائه برنامه‌های پرسش و پاسخ در تلویزیون‌های عربی زبان پرداخت که باعث شهرت او در جهان عرب شد.
او در عرصه دین و مسائل مهدویت آثار زیادی را از خود برجای گذاشت که مشهورترین آن کتاب «عصر ظهور» و «معجم موضوعی احادیث امام مهدی(عج)» است.
برنامه تلویزیونی او با نام «المهدی منا» نیز یکی از برنامه‌های پرمخاطب شبکه ماهواره‌ای اهل البیت (ع) از این عالم فقید به‌شمار می‌رود.
دانشوری «کثیرالتالیف»
نگاهی به حجم، گستردگی و تنوع مضامین تحقیقی و تالیفی آن عالم بزرگ شیعه در حوزه های دین پژوهی، اخلاق، تاریخ، سیاست، سیره شناسی، وحدت و تقریب بین مذاهب، شبهه زدایی و... نشان از وسعت افقهای بینش او دارد. از آن جمله:
طریقه حزب‌الله
الممهدون للمهدی
عصر الظهور
ملائکه الغیب قادمون
تدوین القرآن
قرآن علی (ع)
مصر و اهل البیت (علیهم السلام)
العقائد الإسلامیة (۵ جلد)
الانتصار (۹ جلد)
الوهابیة والتوحید
الوحدة الإسلامیة من وجهة نظر أهل البیت علیهم السلام
مشکلة تعویم الإجتهاد فی الفقه والعقائد
ألف سؤال واشکال علی المخالفین لأهل البیت الطاهرین (۳ جلد)
السیرة النبویة عند أهل البیت (ع) (۳ جلد)
جواهر التاریخ (۵ جلد) (زندگی سیاسی امامان شیعه از امام علی تا امام صادق(علیهم السلام)
الإمام الکاظم (علیه السلام) سید بغداد
الإمام محمد الجواد (ع)
الإمام علی الهادی (ع) عمر حافل بالجهاد والمعجزات
الإمام الحسن العسکری (ع) والد الإمام المهدی الموعود
المعجم الموضوعی لأحادیث الإمام المهدی علیه السلام
کیف ردَّ الشیعة غزو المغول (عنوان فارسی: خواجه نصییرالدین طوسی و مهار حملهٔ مغول)
قراءة جدیدة لحروب الردة
قراءاة جدید للفتوحات الاسلامیة (۲ جلد)
نظرات الی المرجعیة
الرد علی الفتاوی المتطرفة
أجوبة علی أسئلة بعض علماء الطالبان
مسائل مجلة جیش الصحابة
الموظف الدولی (دربارهٔ احمد الکاتب)
آیات الغدیر (عنوان فارسی: آیات غدیر)
ثمار الأفکار
عصر الشیعة
إلی طالب العلم (زندگی‌نامه)
سلسلة القبائل العربیة فی العراق (۱۰ جلد)
فعالیات صهیونیة وهابیة فی العراق
دجال البصرة
أسئلةٌ مهدویة
دُرَرُ النَّحْو
معرفه الله
بشارة النبی (ص) بالأئمة الإثنی عشر (ع)
تفسیر آیات الغدیر الثلاث
صراع قریش مع النبی (ص) (عنوان فارسی: آیا قریش اسلام آورد؟)
من أدعیة الحبیب المصطفی (ص)
حقوق الإنسان عند أهل البیت (ع)
کتاب الحق المبین فی معرفة المعصومین (ع)
الولادات الثلاث (عنوان فارسی: تولدهای سه‌گانه)
شمعون الصفا وصی المسیح (ع) وجد الإمام المهدی (ع) لأمه
فرهنگ موضوعی احادیث امام مهدی
سخن آخر: «اخلاص» و «صدق» برابر امام زمان (عج)
و سرانجام صبح امروز این «سنگربان حریم ظهور در عصر غیبت» به جوار رحمت ربش شتافت اما هنوز این سخن و درس آخرش در گوش همه است که در یکی از آخرین مصاحبه هایش گفت:
«حالت صادقانه با امام زمان علیه السلام داشته باشید، بگویید: مولای من! من تا به حال به واسطه شما روزی می خوردم، ولی الان بیشتر از برکات شما استفاده می کنم. در مقابل حضرت، حالت اخلاص و صدق داشته باشید که همین مطلب برای آن حضرت و خدایش مهم است.»
نظر شما