کد خبر 91121
۸ آذر ۱۳۹۰ - ۰۰:۰۰

واقعه عاشورا در هنر هفتم (1)

واقعه عاشورا در هنر هفتم (1)

می دانید و می دانیم که تاکنون واقعه بزرگ عاشورا تنها در دوفیلم سینمایی مورد توجه فیلمسازان و البته فیلمنامه نویسان قرار گرفته است. جالب است که پس از دو دهه شکل گیری سینمای جمهوری اسلامی ایران که مبنای انقلاب اسلامی مان در سال 57 الهام از این واقعه و قیام در برابر ظلم و ستم بوده است، تنها فیلمهای "سفیر" و "روز واقعه" به این مسئله پرداخته اند! در فیلم سفیر که در سال 59 و 60 با همت شهید کلاهدوز که با وجود ارتشی بودن به کارهای هنری و از جمله سینما نیز علاقه مند بود، و تهیه کنندگی سپاه و تلویزیون ساخته شد، اساس فیلم براساس شخصیت و وظیفه مسلم بن عقیل در کوفه به عنوان سفیر امام حسین (ع)، و پیش از واقعه عاشورا بود. اولین فیلمی که حول محور وقایع عاشورا و امام حسین (ع) می چرخید و سینما تاکنون به این وادی قدم نگذاشته بود. به گونه ای که بسیاری از فیلمسازان و کارگردانان با آن مخالف بودند ، زیرا تصور می کردند امکان به تصویر کشیدن و فیلم ساختن در این عرصه وجود ندارد و موجب وهن شخصیت های برجسته اسلامی و معصومین می شود. اما شهید کلاهدوز و همکارانش در تلویزیون، ثابت کردند که این گونه نیست و گرچه سینما یک هنر وارداتی و غربی است که ملزومات محتوایی اش سینمای دینی نبوده و نیست، اما با ترفندها و تغییرات و باز کردن افقهای نو در آن، می توان سینمای دینی و مذهبی نیز داشت. خط شکنی سفیر مبنای بسیاری از فیلمها و سریال های تلویزیونی گشت و موجب شد که دیگران نیز متوجه اهمیت سینما و تصویر در پرداخت به این موضوعات شوند و بخت خود را نیز بیازمایند. اما پیروان فیلم سفیر در سینما نبودند و ضمنا اصل فیلم سفیر نیز بیشتر پخش تلویزیونی آن به دلیل مخاطب میلیونی اش مد نظر بود نه سالن های سینمای خلوت در دوران جنگ. بنابراین هیچ فیلمساز و حتی فیلمنامه نویسی به طور جدی این کار را پی نگرفت و دیگر این تجربه را در سینما تکرار نکرد. اما تلویزیون بهره خوبی از آن برد. موج سریال های مذهبی در مورد ائمه یا اصحاب و یارانشان به راه افتاد. اولینش تله تئاترها و سریالهایی با موضوع وقایع عاشورا بود و پس از آن سریالهایی با نام امام علی(ع)، تنهاترین سردار (امام حسن (ع)، و ولایت عشق (امام رضا(ع) که مستقیما به تاریخ زندگی و حیات ائمه و وقایع سیاسی اجتماعی در دوران ایشان می پرداختند و یا در مورد اصحاب و یاران ایشان و یا الگوهای تاریخی و معاصر که شکل گرفته براساس الهام از وقایع عاشورا بودند، مانند سریال سربداران، شب دهم، معصومیت از دست رفته، ام وهب و حتی سفر سبز، باران عشق و غیره که به نوعی مرتبط با موضوع عاشورا بودند. اما این که هر یک از این سریالها و مجموعه ها تا چه حد در رساندن پیام عاشورا و تاثیرگذاری بر روی مخاطب موفق بوده اند، کار سختی است. هر یک از این مجموعه ها مخاطبینی از طیفهای مختلف داشتند و بررسی این مطلب نیاز به تحقیق دارد. ضمن آن که باید جهان بینی فیلمنامه نویس، دیدگاه کارگردان و تمام عوامل این سریالها را نیز در موفقیت کارشان دخیل دانست. زیرا واقعه عاشورا یا تاثیر آن، از دریچه دوربین و چشم آنان دیده شده و صرف موضوع دینی آن، دلیل بر حقانیت و پیام رسانی صحیح از این واقعه نیست. جالب است که فیلم سفیر به ماجرای مسلم و حضور او در کوفه می پردازد، یعنی قبل از خود عاشورا، و فیلم روز واقعه به ماجرای جوانی مسیحی که دیر به سرزمین کربلا می رسد (یعنی بعد از عاشورا) و زمانی که امام و همه ی یارانشان به شهادت رسیده اند! انگار فیلمنامه نویسان ما از خود واقعه دوری می کنند و نهایت تلاششان در تصویرسازی این واقعه به قبل یا بعد از عاشورا منحصر می شود نه حین وقایع. منکر آن نیستیم که به تصویر کشیدن این صحنه ها کار بسیار مشکلی است و نیاز به یک جهان بینی مناسب هم در فیلمنامه نویس و هم در کارگردان و بازیگران و بقیه عوامل دارد و قدر وسعشان در این تصویر سازی، اما آیا 25 سال بعد از انقلاب اسلامی ما، هنوز وقت آن نرسیده که لااقل به این موضوع کمی فکر کنیم و امکانات لازم از لحاظ مادی و معنوی را برای آن فراهم نماییم؟ حماسه عاشورا دراماتیک ترین واقعه ای است که در دنیا نظیر ندارد و اثر تصویری و نمایشی آن کمتر از دیگر آثار ساخته شده در زمینه های مذهبی نیست. حال اگر نه خود واقعه عاشورا، اما قیامهایی در برابر ظلم و ستم را که در طول تاریخ به تاسی از این قیام صورت گرفته است جای کار در فیلمسازی ما ندارد؟ گویا شعار سالهای اولیه انقلاب که صدور ارزشهای اسلامی و انقلابمان به تمام دنیا بود را فراموش کرده ایم. در حالی که امروزه هنر صنعت فیلمسازی تاثیرگذارترین رسانه در شکل دهی افکار عمومی است.

برچسب‌ها