حیات

قرآن نفیس اورنگ زیب که مربوط به قرن نهم هجری است و برای ترمیم آن دو سال و نیم وقت صرف شده، با حضور مشاور وزیر ارشاد در امور قرآنی رونمایی شد. به گزارش خبرگزاری حیات ، با حضور مشاور وزیر ارشاد در امور قرآنی، قرآن نفیس اورنگ زیب که مربوط به قرن نهم هجری است و برای ترمیم آن دو سال و نیم وقت صرف شده، در مراسم نخستین کنگره ملی مفاخر جام که با پیام حداد عادل آغاز به کار کرد، در تربت جام رونمایی شد.این قرآن 600 ساله اهدایی اورنگ زیب، ششمین پادشاه گورکانی هند به مزار شیخ الاسلام احمد جام است که با تلاش کارشناسان دفترثبت اداره کل میراث فرهنگی استان در ردیف میراث منقول ایران اسلامی به ثبت رسید. این قرآن از نسخ خطی و ارزشمند موقوفه مزار شیخ احمد جام بوده و با نظر ارادت به وی توسط اورنگ زیب به مزارش اهداء گردیده و از نظر تزئین موید اعتلای هنر اسلامی در امر کتابت و کتاب سازی است. برخی از آیات این قرآن به صورت کامل و روبروی یکدیگر با تزئینات کامل قرآنی است و کلمه سوره های قرآن دارای یک قاب مذهب و کتیبه شامل نام سوره بوده و آیات قرآنی با شمسه کوچک مذهب علامت گذاری شده است. در حاشیه صفحات با استفاده از شمسه هایی مذهب و مرصع علائم تخمیس (بعد از هر پنج آیه) و تعشیر (بعد از هر ده آیه) و سایر علائم تقسیم قرآن در هر جزء با تزئینات خاص و به فرم مستطیل و مذهب مشخص شده و آیات هر سوره نیز با شمسه ای که با طلا زر اندود شده مزین گردیده است. کاتب این قرآن نامعلوم است و صفحه آخر کتاب الحاقی به نام کاتب نو نویس "محمدبن الله قلی تبریزی" است که به سال 1178 هـ . ق کتاب شده و تاریخ استنساخ آن مربوط به سده های هشتم و نهم هجری است که به خط ریحان بر روی کاغذ دست ساز با الیاف کتان و نوع خراسانی کتابت شده است. این قرآن در قطع سلطانی 35 در 49 سانتی متر در 1146 صفحه، جدول کشی و مذهب در هر صفحه 9 سطر کتابت شده و سه سطر آن طلا است و همچنین جلد این نسخه چرم ضربی زرکوب است که با توجه به غنای تاریخی و فرهنگی و هنری پس از طی مراحل اداری به شماره 31 در فهرست میراث منقول کشور به ثبت رسید. حفاظت و مرمت این قرآن طی یک دوره دو و نیم ساله به طول انجامیده و اقدامات آن طی برنامه ریزی و آسیب شناسی اولیه شامل حفاظت اضطراری، مطالعات و بررسی های آزمایشگاهی جهت تست الیاف کاغذ و رنگ‌های به کار رفته در تزئینات قرآنی و اقدامات اجرایی آن شامل اسید سنجی و اسید زدایی صفحات، پاکسازی و زدودن مرمت های غیر اصولی، مستندنگاری، تهیه فیلم و تصویر از کلیه مراحل اجرایی، بازسازی کمبود اوراق توسط کاغذ دست ساز و رنگ گیاهی، استحکام بخشی، جزوه بندی، مرمت جلد و صحافی نهایی و پیش بینی اقدامات حفاظت بعد از مرمت بوده است. طبق بررسی هایی که توسط کارشناسان بر روی این قرآن صورت گرفته، دو برگ آخر این نسخه خطی در دوره های پیشین دو دوره مورد مرمت و بازنویسی قرار گرفته است. ابتدا در سال 1178 ق توسط "الله قلی تبریزی" و دیگری در سال 1347 هـ . ق به وسیله محمد کریم جرنکی قاینی که در مرمت سال 1347 ق از کاغذ غیر اصولی در بازسازی استفاده شده است. همچنین کلیه تزئینات قرآنی مربوط به حواشی شامل مرصع و تذهیب با رنگ های طلا، لاجورد، شنگرف، زعفران و سفیداب است. طبق متنی که در صفحه آخر قرآن موجود می باشد، این نسخه خطی در راه هندوستان به هرات آماج حملات اشرار و راهزنان قرار گرفته و به این ترتیب بخش هایی از آن آسیب دیده که بعدها توسط شیخ عبداللطیف متولی مزار شیخ جام مرمت شده که این نوشته در سال 1347 توسط محمد کریم جرنکی قاینی به انتهای قرآن اضافه شده است. اورنگ زیب عالمگیر در فاصله سال های 1067 تا 1118 هجری قمری حکومت می کرد و سومین پسر شاه جهان و مادر ایرانی اش ارجمند بانو ملقب به ممتاز محل بود. از او به عنوان ششمین و آخرین پادشاه بزرگ سلسله گورکانیان هندیا امپراطوری مغول کبیر هند یاد می شود. وی سرانجام پس از 50 سال حکومت در"احمدنگر" در گذشت. نام کامل او " ابو مظفر محی الدین محمد عالمگیر غازی" بود که در سال 1027 ق چشم به جهان گشود.  نخستین کنگره ملی مفاخر جام با پیام حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب پارسی و  با حضور محمود صلاحی، استاندار خراسان رضوی در شهرستان تربت جام برگزار شد. پایان پیام