به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، محرم، باز خیمه در صحرای دل عاشقان زد و قافله عاشوراییان، بازهم مثل هرسال، بار در صحرای بلا، در کربلای کرامات کبریایی عشق افکندند تا ما را از ظلمت تن به لامکان جان بخوانند. بازهم شهیدان خدایی، بلاجویان دشت کربلایی، گرداگرد امام عرفه و عرفان، امام شهود و شهادت، امام آزادی و آزادگی، امام عظمت انسان، امام توحید و عبودیت، آمده اند تا با عاشورایشان، محشر کبرا بپا کنند و صحنه مصاف حق و باطل را آیینه حقیقت جان ما و تصویری از تمامیت هستی انسان... ای عشق! قیامت است، آوازه‌ی تو!...
و این نخستین روز بود که بر حسین(ع) زاری شد
ابن اثیر در«الکامل فی التاریخ» دربارهٔ نخستین سوگواری رسمی و عمومی در ضمن رویدادهای سال352 قمری نوشته است که «معزالدوله دیلمی» در بغداد دستور داد که: «مردم در روز عاشورا دکان‌هایشان را ببندند، خرید و فروش در بازارها را لغو کنند، زاری کنند، گنبدها و مزارها را آماده سازند، زنان موهایشان را چاک کنند و سر روی را سیاه‌پوش کنند… و این نخستین روزی بود که برای حسین زاری شد.»
از این گزارش تاریخی تا امروز، در وسعتی به درازای بیش از یک هزاره، عزای عزیز فاطمه (س) و پاره تن پیامبر(ص) تبدیل به یک شاخصه هویت و فرهنگ ملی شده است. این آیین و سنت سوگواری، با کارکردهای عظیم و گوناگون اجتماعی، آیینی، قومی، فرهنگی و معنوی خود، بر محمل زمان و بر موجی از عاطفه جمعی، تصویری تمام عیار از وجدان جمعی ایرانیان در طول تاریخ بوده است. تنوع آداب و رسوم و آیینهای قومی در عزای حسینی (ع) بازنما و بازتاب قابلیت‌های عظیم مولد فرهنگی ایران است و نماد و نشانی از زایندگی و زنده بودن و پویایی این سنت فرهنگی.
ای دیده خون ببار که ماه محرم است...
در روایتی از امام رضا (ع) آمده است: «چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌گفت: امروز روزی است که حسین (ع) شهید شده است.»
روایات نقل شده از حضرات معصومین (ع) در باب اهمیت و عظمت اقامه عزای سیدالشهدا حضرت حسین بن علی (ع) آنچنان کثیر و متواتر است که این عزا را بمثابه یک رویکرد معرفتی و سلوک سیاسی در تشیع معرفی می‌کند. از آن جمله:
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّی اللّه علیه و آله: اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فی قُلُوبِ الْمُؤ منینَ لا تَبْرَدُ اَبَداً.
پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمود: برای شهادت امام حسین (ع)، حرارت و گرمایی در دلهای مؤ منان است که هرگز سرد و خاموش نمی شود.
قال علی بن الحسین (ع): «تزهر أرض کربلا یوم القیامة کالکوکب الدری وتنادی انا ارض الله المقدسة الطیبة المبارکة التی تضمنت سید الشهداء و سید شباب اهل الجنة .»
امام سجاد (ع) فرمود: زمین کربلا، در روز رستاخیز ، چون ستاره مرواریدی می‌درخشد و ندا می‌دهد که من زمین مقدس خدایم ، زمین پاک و مبارکی که پیشوای شهیدان و سالار جوانان بهشت را در بر گرفته است .
قال الرضا (ع): «من کان یوم عاشورا یوم مصیبته و حزنه و بکائه جعل الله عز و جل یوم القیامة یوم فرحه و سروره.»
امام رضا (ع) فرمود: هر کس که عاشورا، روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند روز قیامت را برای او روز شادی و سرور قرار می دهد.
قال الرضا (ع): «کان ابی اذا دخل شهر المحرم لا یری ضاحکا و کانت الکابة تغلب علیه حتی یمضی منه عشرة ایام، فاذا کان الیوم العاشر کان ذلک الیوم یوم مصیبته و حزنه و بکائه»
امام رضا (ع) فرمود: هر گاه ماه محرم فرا می رسید، پدرم (موسی بن جعفر علیه السلام) دیگر خندان دیده نمی شد و غم و افسردگی بر او غلبه می یافت تا آن که ده روز از محرم می گذشت، روز دهم محرم که می شد، آن روز، روز مصیبت و اندوه و گریه پدرم بود .
قال رسول الله (ص): «یا فاطمة! کل عین باکیه یوم القیامة الا عین بکت علی مصاب الحسین فانها ضاحکة مستبشرة بنعیم الجنة.»
پیامبر اکرم (ص) فرمود: فاطمه جان! روز قیامت هر چشمی گریان است، مگر چشمی که در مصیبت و عزای حسین گریسته باشد، که آن چشم در قیامت خندان است و به نعمتهای بهشتی مژده داده می شود.
محرم؛ آینه شد تا که آفتاب شوی...
محرم و عاشورا و عزای حسین (ع) در طول قرنها، تجسمی از پویایی معنوی و درونزایی روح ایمان، عدالتخواهی، ظلم ستیزی و آرمانگرایی شیعه بوده است. این جوشش و حرکت و حیات، هم در مناسک و شعائر نمود داشته و هم در ادب و شعر و مرثیه و مناقب و هم در حرکتهای سیاسی و اجتماعی که یکی از مهمترین تجلیاتش، مطرح شدن محرم توسط امام خمینی به عنوان: «ماه پیروزی خون بر شمشیر» و نیز در دوران دفاع مقدس است. این وجه فرهنگ ساز و حماسی و عرفانی عاشورا و محرم، هسته و مرکزیت کنش انگیزی در روح جمعی است که راز تاکید ائمه معصومین بر اقامه عزای حسین (ع) را آشکار می‌کند؛ همانکه در سخن رسول خدا (ص) بیان شده است:
اِنَّ لِلْحُسَیْنِ مَحَبَّةً مَکْنُونَةً فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنین: همانا حسین، عشقی نهان در درون اهل ایمان است که آتشش خاموشی نگیرد. و این همان آتشی است نامیرا که موتور محرکه فرهنگ عاشوراست.
نظر شما