به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، سوم تا پنجم اسفند ۱۳۶۲، منطقه شرق بصره در جنوب عراق شاهد عملیاتی بود که به‌عنوان یکی از مهمترین فرازهای ابتکار عمل، راهگشایی و خط شکنی رزمندگان اسلام همچنان در سایه فتوحات خیبر، ناشناخته مانده است.
اهمیت عملیات کمتر شناخته شده والفجر ۶ به‌عنوان پیشقراول و طلایه‌دار عملیات بزرگ خیبر، در این بود که به‌عنوان یک عملیات تهاجمی- ایذایی، رزمندگان ما موفق به‌تصرف منطقه کوت‌العماره عراق و پیشروی تا پانزده مایلی بزرگراه بصره تا بغداد شدند و این یکی از افتخارات دفاع مقدس بوده که در پرتو عظمت خیبر کمتر مجال درخشش یافته است.
بازخوانی اهداف طراحی شده و نتایج و دستاوردهای تحقق یافته در این عملیات، می‌تواند ما را به جستارگشایی از یکی از نقاط ناشناخته تاریخ دفاع مقدس رهنمون شود.
زمینه‌ای که والفجر ۶ در آن رخ داد
والفجر ۶ در شرایطی طرح ریزی و اجرا گردید که عدم دستیابی ایران به اهداف تعیین شده برای پنج عملیات قبلی، انتقادها و ابهام هایی را در راه ادامه جنگ در داخل برانگیخته و فرصتی نیز از آن سو برای تجدید قوا و تقویت و تجهیز نیروهای دشمن بعثی فراهم شده بود.
نیروهای ایرانی یک سال قبل تر توانسته بودند ارتش عراق را از اکثر مناطق اشغال شده ایران بیرون رانده بودند. با این وضعیت تصور بر این بود که ارتش عراق با تهاجم ایرانی‌ها کاملاً از هم پاشیده خواهد شد. با این حال اکنون ارتش عراق در مرزهای خود و در موقعیت و موضع دفاعی بسیار بهتری نسبت به زمان اشغال خاک ایران قرار داشت.
نیروهای عراقی همچنین به خاطر دفاع از خاک سرزمینی از نظر روحی نیز در موقعیت مناسبی بودند. در چنین شرایطی طراحی عملیاتی تهاجمی برای اولین بار می توانست موازنه قوا را تغییر داده و موجب تقویت روحیه نیروهای خودی شود و همچنین موضع تدافعی را به تقویت توان هجومی تبدیل سازد.
آغاز عملیات
سرانجام این عملیات در آستانه عملیات بزرگ خیبر در جزیره مجنون بعنوان مقدمه و پیشقراول آن، با رمز یا زهرا سلام الله علیها در منطقه مرزی چزابه و چیلات با هدفگذاری محوری: انهدام توان جنگی قوای دشمن و گمراه کردن آنها از عملیات آتی، از سوم اسفند آغاز شد و تا پنجم اسفند ادامه یافت.
در عملیات والفجر ۵ ایرانی‌ها توانستند موفقیت‌های مقطعی و میانه ای که در نوع خود و با درنظر گرفتن شرایط، خالی از اهمیت و تاثیرگذاری نبود، بدست آورند که از جمله تسخیر شهر کوت العماره و تثبیت موقعیت در ۱۵ مایلی بزرگراه بصره به بغداد، ایرانی‌ها بلافاصله عملیات بسیار بزرگ والفجر ۶ را شروع کردند. با این حال نیروهای ایرانی با مقاومت برتر نیروهای دفاعی عراق مواجه شدند.
در طی این نبرد، رزمندگان ما توانستند موفقیت‌های کوچکی در گرفتن برخی خطوط منفرد عراقی بدست آورند اما در دستیابی به هدف اصلی عملیات که شکستن خطوط دفاعی عراقی بود باز ماندند. سرانجام پس از دو روز قوای ایران توانستند به ده مایلی بزرگراه بصره بغداد برسند.
نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ساعات باقی مانده تا عملیات بزرگ خیبر و برای انهدام بخشی از توان جنگی قوای دشمن، عملیات»والفجر۶» را طرح‌ریزی کردند تا در منطقه مرزی«چزابه» و«چیلات» به اجرا درآید.
حمله در ساعت ۲۳:۲۰ دقیقه شامگاه ۲ اسفندماه ۱۳۶۲ و با رمز«یا زهرا سلام الله علیها» به مرحله اجرا در آمد. در محور تنگه چزابه در شمال‌شرقی«بستان» نیروهای سپاه موفق به شکستن خطوط دفاعی دشمن شده و تا سحرگاه که نبرد به جنگ تن‌به‌تن کشیده شد، محور جاده سوبله به چزابه، تحت سلطه نیروهای ایران درآمد.
پس از عملیات والفجر ۱، بخش جنوبی استان ایلام با وجود اهمیت بسیار، به منطقه‌ای آرام و پدافندی تبدیل شد و تصور می‌شد که دیگر در این بخش، راهکارهای نظامی به‌منظور پیشروی قوای خودی، وجود ندارد. در عین حال در آستانه عملیات خیبر، تلاش برای طراحی نبرد و آماده‌سازی این منطقه جهت اجرای عملیات آغاز شد.
براین اساس، یک روز پس از نبرد والفجر در جنوب مهران، سرانجام عملیات والفجر ۶ با رمز یا زهرا (س) در منطقه عمومی چیلات واقع در جنوب دهلران آغاز شد. رزمندگان اسلام در این یورش موفق شدند، ضمن انهدام ده‌ها دستگاه تانک، نفربر و شمار فراوانی خودرو دشمن، بخشی از یگان‌های سپاه چهارم و تیپ ۷۷ ارتش عراق را متلاشی و منطقه‌ای حدود ۵۰ کیلومترمربع را تصرف کنند.
عملیات والفجر ۶ در دوم اسفند۱۳۶۲ با رمز مقدس یا زهرا (س) در منطقه عملیاتی چزابه و با هدف انهدام نیروهای دشمن و گمراه کردن آنها از عملیات آتی، انجام گرفت. قوای اسلام با عبور از رودخانه چیلات و دهلران، دو ارتفاع مهم مشرف به مناطق مسکونی عراق را آزاد کرده و بزرگراه العماره - بغداد را در تیررس خود گرفتند.
در اینحال، دشمن بعثی برای بازپسگیری مناطق از کفداده، اقدام به پاتک کرد که با چند ضدپاتک از سوی قوای اسلام مواجه و در اقدام خود ناکام ماند. در این عملیات، دشمن با بهجای گذاشتن صدها کشته و زخمی، مجبور به عقبنشینی شد. عملیات والفجر۶، در نهایت با شروع عملیات خیبر در ۳ اسفند ۱۳۶۲، پایان پذیرفت.
نتایج و دستاوردها
با آغاز عملیات خیبر در منطقه»هورالهویزه» و«هورالعظیم» عملیات دو روزه والفجر۶ به اتمام رسید و در همین مدت کوتاه این نتایج برای قوای ایرانی بدست آمد:
* آزادسازی راه تدارکاتی مرزی منطقه چیلات
* فتح دو ارتفاع مشرف به شهرعلی غربی
* انهدام شماری سلاح سبک و نیمه‌سنگین
* انهدام تعدادی خودروی نظامی
* متلاشی کردن تیپ ۷۷ و دو گردان از سپاه چهارم عراق
* گرفتن صدها کشته و زخمی از دشمن
پیامدها
عملیات والفجر ۶ موجب آمادگی بیشتر نیروهای خودی و تثبیت مواضع ایران در خاک دشمن و تضعیف روانی نیروهای عراقی شد. اتخاذ تاکتیک‌های ایذایی- تهاجمی سبب شد تا تحرک در رزمندگان بیشتر شده و انگیزه آنان افزایش یابد.
از سوی دیگر، عملیات‌هایی از این دست مانند عملیات خیبر که در آن ایرانی‌ها توانستند بخش‌هایی از خاک عراق را در جزیره مجنون اشغال کردند، نقش مهمی در تعیین راهبرد مدیریت نظامی ایران به سود ابتکار عمل و پیشگامی در تعیین موازنه قوا داشت.
صدام پس از این عملیات و نیز عملیات خیبر با آگاهی از ناتوانی خود در برخورد برابر با قوای ایرانی با وجود اتکا به تجهیز تسلیحاتی عظیم خود توسط قدرت های شرق و غرب و دولت‌های عربی منطقه، برای جلوگیری از پیشروی ایرانی‌ها به استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی روی آورد.
نظر شما