به گزارش خبرنگار اجتماعی حیات؛ فرح‌روز فاتحی مدیرعامل بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش از بانوان فعال در حوزه زنان ایثارگر است که مدتی را در شبکه ملی ایثارگران عضویت داشت. وی با حضور در تحریریه پایگاه خبری حیات به تشریح فعالیت های بنیاد متبوع خود پرداخت و نسبت به حواشی و رخدادهای پیرامون بنیاد شهید در روزهای اخیر توضیحاتی را ارائه کرد.

مشروح این گفتگو به شرح زیر است:

حیات: بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش در چه سالی و با چه هدفی تشکیل شد؟

فاتحی: بنیاد آیه های ایثار و تلاش از سال 82 در جهت شناسایی و معرفی زنان فرهیخته ایثارگر فعالیت خود را آغاز نمود. به نوعی در آن ایام وضعیت ایثارگران از نگاه فرهنگی مطلوب نبود چراکه در آن زمان تلقی برخی از اقشار جامعه اینگونه بود که وضعیت خانواده های ایثارگران که عزیزانشان را از دست داده، مجروح و یا جانباز شده اند بسیار حزن انگیز است و دیگر نمی توانند در جامعه نقش اجتماعی و فرهنگی ایفا کنند.

 با آغاز به کار بنیاد آیه های ایثار و تلاش و شناسایی جامعه هدف از میان مادران، همسران و فرزندان شهدا و جانبازان در سراسر کشور دریافتیم که این عزیزان در جبهه فرهنگی و علمی پیشرفت های چشمگیری داشته اند، یعنی علاوه بر فعالیت در جبهه نظامی و اعزام همسران و فرزندان به جبهه با هدف دفاع از کشور، از پا ننشستند و در جبهه های فرهنگی و علمی نیز موفقیت های بسیاری را کسب نموده اند.

ما در آن زمان با هدف شناسایی افراد، 9 دوره همایش های آیه های ایثار و تلاش را در سراسر کشور برگزار کردیم و در نهایت پس از شناسایی افراد به 15 نفر از این عزیزان تندیس همایش را اهدا نمودیم. امری که بستر شناسایی این افراد در جامعه را فراهم کرد، تا جایی که صداوسیما و سایر رسانه ها با کسب اطلاعات کافی و فیلم های همایش از ما، برنامه های متنوع و مصاحبه های متعددی را با این افراد انجام دادند و فیلم های کوتاه بسیاری نیز از این افراد ساخته شد.

حیات: بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش چه افراد شاخصی را از دل خانواده های ایثارگران به جامعه معرفی کرد؟

فاتحی: الحمدالله ما توانستیم با این فعالیت ها، زمینه بروز و ظهور افراد جامعه هدف را به نحوی فراهم کنیم که در ادامه تعدادی از آن ها از جمله دکتر لاله افتخاری، عشرت شایق، فاطمه آلیا، زهره سادات لاجوردی، زهرا شیخی، معصومه آباد و ... به ترتیب در سالیان متوالی در قالب نماینده مردم وارد مجلس شورای اسلامی شدند. در حال حاضر نیز خانواده های ایثارگرانی که عضو بنیاد ما هستند در خانه ملت فعالیت دارند.

طبیعتا ما صرفا در جایگاه تسهیل کننده، ایفای نقش داشتیم و در نهایت فعالیت، شخصیت اجتماعی و فرهنگی و اخلاق مداری این افراد مورد اقبال مردم قرار گرفت و زمینه حضورشان را در جایگاه های مهم و تاثیرگذار کشور  فراهم کرد.

بنیاد ما مدتی پس از برگزاری این فعالیت ها در سال 87، گزارشی را تهیه و خدمت مقام معظم رهبری ارسال و از ایشان درخواست شد رهنمودها را در جهت بهبود وضعیت موجود بیان فرمایند. ایشان پس از مطالعه این گزارش تاکید کردند که این کار، کار بسیاری خوبی است و اگر بتوانند پر مغز تر از آب در بیاورند یقینا بهتر خواهد شد.

همین موضوع نیز سبب جمع آوری بانوان ایثارگری از سراسر کشور شد که در بخش های مختلف و متنوعی دارای تخصص بودند. پس از جمع آوری این بانوان از سراسر کشور، کمیسیون و کارگروه های مختلفی در بنیاد آیه های ایثار و تلاش شکل گرفت تا خلاءهایی که در ارتباط با فعالیت های فرهنگی و اجتماعی در کشور به ویژه در حوزه زنان بود، شناسایی شود.

حیات: اقدامات مهم بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش از ابتدای تاسیس تا کنون چه بوده است؟

فاتحی: از آغاز فراخوان، طرح و ایده های بسیار زیادی به ما رسید که طبیعتا تمام آن ها قابلیت اجرا نداشت چراکه بسیاری از این طرح ها مربوط به سایر سازمان ها و نهادها بود.

یکی از بخش هایی که بسیار در آن دچار خلاء بودیم به حوزه کتاب و کاهش سرانه مطالعه کشور باز می گشت، این امر سبب شد که ما با یک برنامه ریزی جامع و کامل برای زمان های معطل افراد کتاب هایی را طراحی کنیم تا شهروندان در مدت زمان های 8 الی 10 دقیقه بتوانند آن را مطالعه کنند.

نهایتا این طرح تحت عنوان پیک افتخار در بنیاد آیه های ایثار و تلاش آغاز شد. پیک افتخار کتاب هایی را شامل می شد که از سیره شهدا با رویکرد خانواده استخراج شد و هر کتاب ما نیز با کمک مالی وزارت ارشاد و تیراژ 10 هزار تایی در اماکن مختلفی نظیر هواپیما، قطار، بیمارستان و درمانگاه ها که مردم، زمان معطلی دارند به صورت رایگان توزیع شد.

طرح پیک افتخار در آن زمان به شدت مورد استقبال قرار گرفت، اما متاسفانه در دولت گذشته هیچگونه حمایتی از این طرح نشد و طرح پیک افتخار به مدت 8 سال متوقف شد. اما اکنون طی جلساتی که با معاونت فرهنگی وزارت ارشاد دولت برگزار شد، مقرر گردید با حمایت های این وزارتخانه طرح پیک افتخار با روش جدید مجددا از سر گرفته شود.

ما تاکنون 64 عنوان کتاب را ذیل طرح پیک افتخار ارائه دادیم که به جز چاپی که توسط بنیاد آیه های ایثار و تلاش صورت می گرفت ارگان هایی نظیر سپاه و بسیج  نیز به دلیل استقبال فراوان از این کتب مجوز انتشار را از ما دریافت کردند تا این کتب در اردوهای راهیان نور میان متقاضیان توزیع شود. حتی بسیاری از مدارس جنوب کشور این کتب را منبع آزمون های خود قرار دادند، از این نظر طرح پیک افتخار موفقیت های بیشماری را کسب نمود.

یکی دیگر از طرح هایی که در آن زمان از پیشنهادات افراد استخراج شد، موضوع زنان و سینما بود. در آن زمان بحث نقش زنان ایثارگر در سینمای ایران حائز اهمیت بود. از این رو جشنواره فیلم کوثر توسط بنیاد آیه های ایثار و تلاش در چهار دوره طراحی، برگزار و مورد استقبال قرار گرفت و در آن زمان محمد خزائی رییس وقت سازمان سینمایی سه دوره متوالی به عنوان دبیر جشنواره فیلم کوثر با ما همکاری کرد.

متاسفانه جشنواره فیلم کوثر نیز به دلیل عدم حمایت دولت گذشته، مغفول ماند. لکن در دولت فعلی و با حمایت های همه جانبه بنیاد شهید و امور ایثارگران، جلسات متعددی با هدف برگزاری مجدد این جشنواره با سازمان سینمایی برگزار شد و امیدواریم که مجددا شاهد برگزاری جشنواره فیلم کوثر باشیم.

حیات:آیا از سوی جشنواره فیلم کوثر فیلمی به جشنواره فیلم فجر راه یافت؟

هدف ما در جشنواره فیلم کوثر هیچگاه ساخت فیلم نبوده و صرفا بررسی فیلم ها را به دو صورت در دستور کار قرار می دهیم. در دسته اول فیلم ها با موضوعات مشخص شده توسط ما به جشنواره ارسال می شود و در نهایت فیلم بررسی و مورد داوری قرار گرفته و به مرحله کسب جوایز می رسد.

در دسته دوم نیز، نقش زنان ایثارگر در سینمای ایران در بستر نشست های تخصصی مورد بررسی قرار می گیرد که در این نشست ها که عمدتا در دانشگاه ها و سینماها برگزار می شد نویسندگان، کارگردانان و افراد صاحب نظر در حوزه فرهنگ و هنر حضور پیدا می کردند که بسیار مورد اقبال قرار گرفت.

به اذعان بسیاری از اهالی هنر در آن زمان نقش زنان ایثاگر در سینمای ایران برجسته نبود در صورتی که نیاز است نقش بعدی این افراد اعم از تاثیرگذاری و نقششان در خانواده و جامعه مورد توجه قرار بگیرد. البته در سال های گذشته اقدامات موثری شکل گرفته و امیدواریم با برگزاری مجدد جشنواره فیلم کوثر این آثار مورد توجه واقع شد.

یکی دیگر از طرح هایی که در بنیاد آیه های ایثار و تلاش مورد توجه قرار گرفت ادبیات دفاع مقدس و نقش زنان بود که علاوه بر طرح پیک افتخار که به آن اشاره شد در حوزه های شعر دفاع مقدس و کتاب نیز اقداماتی را انجام دادیم.

در بخش شعر دفاع مقدس، کنگره شعر زنان عاشورایی را طی سه سال اخیر در سطح بین المللی راه اندازی کردیم که در آن از کشورهای همجوار نیز دعوت به عمل می آمد. قرار است دوره جدید این کنگره نیز با حمایت های بنیاد شهید و امور ایثاگران پس از ماه صفر سال جاری برگزار شود که اکنون فراخوان های مرتبط با حضور مدعوین در حال انجام است.

در بخش نشر کتاب نیز، مدیریت محتوا کتب بسیاری را برعهده گرفتیم و بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز در بهمن ماه ایده روایت زن شهید را به ما ارائه داد تا امور مربوط به آن را انجام دهیم. در این خصوص نیز فراخوان ها صورت گرفت و ایده های بسیاری برای ما ارسال شد. از این رو از تمام افرادی که می دانستیم توانایی کمک در این حوزه را دارند دعوت و ایده های متنوعی را دریافت کردیم.

ایده ها در نهایت، داوری و قرار شد به 6 نفر از منتخبان جایزه 20 میلیونی اهدا شود. همچنین طی مکاتبه ای که با اداره کل هنری بنیاد شهید و امور ایثارگران داشتیم قرار شد مابقی ایده های ارسالی که قابلیت اجرا دارند در کمیسیون ها مورد بررسی قرار گرفته و از آنها فیلم ها و کتب متعددی تهیه و ساخته شود.

طبق آمارهای اولیه 2500 نفر عضو بنیاد آیه های ایثار و تلاش هستند که البته آمارها نیازمند بروزرسانی است. اعضای ما افراد فرهیخته و دانشگاهی ایثاگر از سراسر کشور هستند که در جریان تمام امور مربوطه قرار می گیرند.

حیات: بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش از چه زمان و با چه هدفی وارد شبکه ملی ایثارگران شد؟

فاتحی: شبکه ملی ایثارگران متشکل از 8 تشکل ایثارگری است که عمدتا جانبازان و فرزندان شهدا آن را تشکیل می دهند. دکتر رضایی که براثر بیماری کرونا درگذشت از ما تقاضا کرد به علت خلاء حضور بانوان در این شبکه ما به عنوان نمایندگان زنان در این شبکه عضو شویم که در نهایت با رای اعضا در نخستین دوره این شبکه به عضویت شبکه ملی ایثارگران درآمدیم.

شبکه ملی ایثارگران دارای دو بخش شورای مرکزی و هیات مدیره است که هیات مدیره تمام امور اجرایی شبکه را برعهده دارد و شورای مرکزی گاها با تشکیل جلسه ای در کنار یکدیگر جمع می شوند و در جریان امور هیات مدیره قرار می گیرند اما شورای مرکزی تحت هیچ عنوان حق ورود به اجرائیات را ندارند.

طی مدتی که ما عضو شبکه ملی ایثاگران بودیم امور به بهترین شکل ممکن پیش رفت و قرار بود کمیسیون فرهنگی نیز در این شبکه شکل گیرد اما در روند کار مشکلات متعددی از جهت صنفی بوجود آمد و گاها تصمیمات اشتباه فردی منجر به اقداماتی شد که به نفع جامعه ایثارگی نبود.

در سال های ابتدایی تشکیل شبکه شهید حسین صفری از جانبازان 70 درصد به دلیل ارتباطات تاثیرگذار در وزارتخانه ها و نهادها نقش بسیار موثری را ایفا می کرد و حق قانونی ایثارگران را مطالبه می نمود تا اینکه وی به عنوان مشاور نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه منصوب شد.

پس از شهادت ایشان، افراد دیگری امور را به عهده گرفتند که به علت روش های ناصحیح موفق عمل نکردند، حتی شخصا بارها در جلسات منتقد عملکردهایی بودم که سبب ایجاد تضعیف در اشخاص و شبکه ملی ایثارگران می شد.

در نهایت با وجود حواشی و اتفاقات اخیر ما نمی توانستیم نقش موثری در امور مربوط به شبکه ملی ایثارگران داشته باشیم و به علت نگاه صنفی شبکه خواستار خروج از این شبکه شدیم.

ما نباید کارهایی را انجام دهیم که مورد بهره برداری دشمن قرار بگیرد. در واقع با وجود برخی نواقص در بنیاد شهید و امور ایثارگران نباید انتقادات به حق در حوزه های پزشکی و درمان و سایر حوزه ها در کف خیابان دنبال شود.

با توجه به شرایط کنونی حاکم در کشور، جمعیت زیادی از مردم درگیر مشکلات معیشتی هستند اما مشکلات خانواده های عادی صرفا خورد و خوراک و پوشاک است در صورتی که جانبازان به علت کهولت سن و از بین رفتن توان بدن درگیر مشکلات متعددی نظیر روحی، جسمی و برخوردهای اجتماعی هستند.

متاسفانه عده ای همچنان متصورند که ایثارگران و جانبازان در این کشور خوردند و بردند در صورتی که اینگونه نیست. زمانی که بنیاد شهید و امور ایثارگران به دستور امام راحل (ره) تاسیس شد، مقرر گردید مسائل فرهنگی و خدماتی مربوط به ایثارگران در این بنیاد مورد رسیدگی قرار گیرد. برهمین اساس بنیاد شهید باید با نگاهی خانواده محور به امور این عزیزان رسیدگی نماید و نگذارد اعتراضات ایثارگران در مطبوعات و رسانه ها بلند شود.

طبیعتا در هر خانواده ای اختلاف بین والدین و فرزندان بوجود می آید که نباید بگذارند افراد دیگری در این امور دخالت کنند چراکه مشکلات بدتر می شود. اکنون بنیاد شهید و امور ایثاگران نیز در چنین وضعیتی قرار دارد.

دکتر قاضی زاده هاشمی با توجه به سابقه جانبازی و حضور در مجلس شورای اسلامی این خانواده را به خوبی می شناسد و با هدف بررسی، رفع امور مربوطه و تحول از لحاظ ساختاری و برنامه ای وارد میدان شده است. البته در این مسیر طبیعی است عده ای تحت فشار قرار بگیرند که باید با مدیریت صحیح توسط معاونان، مدیران و مشاوران ایشان این مسائل رفع شود.

از تشکل ها و شبکه ملی ایثارگران تقاضا دارم صبورانه، منطقی و مقتدرانه مسائل خود را پیگیری کرده و اجازه ندهند برخلاف اهدافشان عده ای از این موضوعات بهره برداری منفی داشته باشند.

حیات: عده ای از تشکل ها نسبت به بیانیه منتسب به شبکه ملی ایثاگران اظهار بی اطلاعی کردند، آیا شما از نگارش این بیانیه اطلاع داشتید؟

فاتحی: نسبت به سایر تشکل ها بی اطلاع هستم، اما شخصا بنده در جلسه ای که بیانیه مطرح و تدوین شد حضور نداشتم و هنوز هم از متن آن بی اطلاع هستم.  

دکتر قاضی زاده هاشمی باید با تدبیر مشکلات را رفع و رجوع کنند. متاسفانه عده ای از منتقدان با حضور در خیابان و چادر زدن خواستار رفع مشکلات خود بودند که اقدامی بسیار ناشایست بود.

ظاهرا اعضای شبکه ملی ایثارگران با بخش های مختلفی نشست برگزار کردند که نیاز است نمایندگان بنیاد شهید نیز در این جلسات حضور داشته باشند.

حیات: به عنوان نماینده بنیاد فرهنگی آیه های ایثار و تلاش پیشنهاد شما به بنیاد شهید و امور ایثارگران چیست؟

فاتحی: بنده از زمان آقای دهقان در جایگاه مشاور در بنیاد شهید و امور ایثاگران مشغول فعالیت شدم. در آن زمان تعدد تشکل ها به شکل فعلی نبود اما به مرور در دوره های بعدی تشکل ها افزایش یافت و در جایگاه های متعددی مشغول به فعالیت بودم.

حدودا سه ماهی است که از نزدیک با بنیاد شهید و امور ایثارگران مشغول انجام کار هستم. مدیران این دوره بنیاد شهید با نگاهی جدید و رویکردی جوان محور مشغول به فعالیت هستند و خوشبختانه اتفاقات بسیار مثبتی در حوزه فرهنگی در حال انجام است و رابطه خوبی با تشکل ها دارند.

اخیرا تشکل های بنیاد شهید نشستی با دکتر قاضی زاده هاشمی و دبیر ستاد حقوق بشر داشتند. جلسه ای کاملا تخصصی که ظرفیت بنیاد شهید و تشکل ها را نشان می داد.

اکنون زبان دولت ها در سراسر دنیا تشکل ها و سمن ها هستند، در واقع تشکل ها دست پنهان دولت ها هستند. اما در کشور ما جایگاه تشکل ها شناخته شده نیست. تشکل ها باید خودشان را با تلاش فراوان ثابت کنند.

تشکل ها می توانند به عنوان بازوی بنیاد شهید عمل کرده و در بسیاری از فعالیت ها کمک کننده باشند. در واقع بنیاد شهید می تواند بسیاری از امور را واسپاری کرده که به نفع بنیاد شهید نیز می باشد.

بنیاد شهید باید ارتباط خود را با تشکل ها بیشتر کند و جلسات متعددی با آنان برگزار کند. کما اینکه بنیاد در حال ایجاد یک تحول ساختاری بوده و نیاز است تشکل ها نسبت به آن مطلع شوند.

بنیاد شهید باید با توجیه تشکل ها آنان را نسبت به امور مطلع کند و امیدواریم در راس بنیاد به تشکل ها توجه بیشتری شود و به تبع تشکل ها با آرامش و صبوری امور را پیش ببرند و تحت هیچگونه تحریک و صحبت قرار نگیرند تا بتوانند مدبرانه از حقوقشان دفاع کنند.