سوریه، آزمون موفقیت یا شکست ترکیه در رویکرد جدید منطقه ای

سیاست های جدید ترکیه در تحولات منطقه و موضعگیری خصمانه در قبال سوریه نشان می دهد که آنکارا با چرخش کامل از سیاست حل همه مشکلات با همسایگان موسوم به مساله صفر با همسایگان نقش آفرینی جدیدی را در منطقه آغاز کرده است.
به گزارش حیات، هماهنگی مواضع ترکیه با آمریکا و سعی در جلب نظر مساعد عرب ها و همکاری با اتحادیه عرب برای اعمال فشار به سوریه نقش جدیدی است که ترکیه برای تحولات آتی در خاورمیانه و شمال آفریقا و در واقع مناطق تحت قلمرو دولت عثمانی برای خود تصور کرده است.همکاری های گسترده ترکیه با آمریکا، عربستان سعودی، قطر و برقراری روابط نزدیک با اتحادیه عرب، شرکت در نشست اخیر گروه به اصطلاح دوستان سوریه در تونس و آمادگی برای میزبانی دومین نشست این گروه در استانبول، نشان از شتابزدگی ترکیه برای بهره برداری از شرایط پیش آمده در منطقه برای نقش آفرینی است. ولید المعلم وزیر امور خارجه سوریه دیروز (سه شنبه) در گفت و گو با گروهی از خبرنگاران ترکیه ای در دمشق با انتقاد تند از سیاست های آنکارا در قبال سوریه گفت: دلیل هوس ترکیه برای مداخله در امور سوریه را نمی دانم.وی با رد ادعاهای محافلی در ترکیه که با هدف شوراندن افکار عمومی این کشور علیه سوریه مدعی هستند که این کشور از حزب غیر قانونی کارگران کرد ترکیه پ.ک.ک حمایت می کند، گفت: ما به هیچ وجه نمی خواهیم مردم ترکیه درد بکشند و هنوز هم به ترمیم روابط با آنکارا امیدواریم، ولی اگر دولت ترکیه بخواهد رفتار سیاسی خود را در برابر دمشق به شیوه فعلی ادامه دهد، بهبود روابط امکان پذیر نخواهد بود.در همین حال ، شورای امنیت ملی ترکیه در ادامه سیاست های خود در قبال سوریه، خواهان حفاظت جامعه جهانی از مردم سوریه و ارسال کمک های انسانی به این کشور شد.شورای امنیت ملی ترکیه در پی نشست پنج ساعته این شورا به ریاست عبدالله گل رییس جمهوری ترکیه این مطلب را عنوان کرد.سخنان مقامات بلند پایه ترکیه در مورد روند امور سیاسی در سوریه بیانگر این است که آنکارا همگام با واشنگتن و دیگر پایتخت های غربی و برخی کشورهای عربی برای ساقط کردن دولت سوریه عزم راسخ دارد.برخی از کارشناسان عقیده دارند سوریه آزمون موفقیت یا شکست ترکیه در رویکرد جدید منطقه ای خواهد بود و دولت اردوغان با قبول پیشگامی برای ساقط کردن دولت دمشق وارد قمار بزرگی شده است که برنده ها و بازنده های این قمار را تحولات آتی در منطقه رقم خواهد زد.به عقیده این کاشناسان، موفقیت در بسیج حمایت داخلی به ویژه جلب حمایت گروه های اسلامگرا علیه سوریه، ادامه حمایت های آمریکا و اروپا، ادامه همراهی کشورهای عربی وابسته به غرب و شکست دولت سوریه در کنترل ناآرامی ها از جمله شرطهای لازم برای آغاز نقش مهم و جدید ترکیه در تحولات منطقه خواهد بود.در صورتی که ترکیه در به زانو در آوردن سوریه موفق نشود، سیاست خارجی ترکیه در داخل و خارج زیر سووال خواهد رفت.هر سه حزب سیاسی مخالف ترکیه که در مجلس این کشور نماینده دارند، سیاست های آنکارا در مسائل سوریه را به شدت محکوم کرده و با ادامه این سیاست مخالفت کرده اند. دولت باغچه لی رهبر حزب حرکت ملی، موضع آنکارا در قبال دمشق را اقدامی علیه منافع ملی ترکیه ارزیابی می کند. کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوریخواه خلق و دیگر اعضای این حزب عقیده دارند که دولت ترکیه مجری بخشی از طرح خاورمیانه بزرگ شده است.به عقیده مخالفان دولت اردوغان اگر دولت آنکارا با هماهنگی غرب و در چارچوب پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و یا راسا در مورد تحولات منطقه به ویژه در امور سوریه و عراق از طریق نظامی اقدامی انجام دهد، با مخالفت شدید کشورهای منطقه و افکار عمومی ترکیه و جهان اسلام مواجه خواهد شد و شاید در موقعیتی قرار گیرد که مجبور شود میان آمریکا و جهان اسلام یکی را انتخاب کند.به عقیده کارشناسان امور راهبردی اگر سیاست خارجی ترکیه تداعی کننده بازگشت این کشور به اجرای سیاست نوگرایی عثمانی باشد در این صورت ترکیه با واکنش تند کشورهای مستقل منطقه و حتی آن دسته از کشورهای عربی وابسته به غرب مواجه خواهد شد که اکنون با ترکیه همگامی می کنند.در نگاهی به کارنامه 9 ساله دولت اردوغان شاهد موفقیت هایی در کسب حمایت مردمی در داخل، جلب اعتماد کشورهای منطقه و همسایه، میانجیگری برای کاهش تنش در منطقه، انتقاد از تجاوزات رژیم صهیونیستی و در عین حال حفظ روابط راهبردی با آمریکا در قالب ناتو خواهیم بود.موقعیت کنونی ترکیه و محبوبیت نسبی این کشور در افکار عمومی منطقه و جهان اسلام برای آمریکا و ناتو نیز جذاب است و به این دلیل غرب پس از شکست در سیاست های اشغالگرانه اش در افغانستان و عراق به هم پیمانی جدید نیاز داشت که ترکیه می تواند این خلاء را پر کند.غرب همچنین قصد دارد ترکیه را به عنوان الگوی حکومتی مناسب برای دولتهای آینده منطقه مطرح کند.برخی از کارشناسان عقیده دارند که همسویی ترکیه با غرب در دراز مدت منافع این کشور را به خطر می اندازد و ادامه بلند پروازی موجب تضعیف دستاوردها و بروز ناپایداری در ترکیه خواهد شد.