به گزارش خبرنگار حیات،مهدیه چوپانی- سال ۲۰۲۵ یکی از پرتنشترین و پیچیدهترین سالها در تاریخ امنیت سایبری جهان بود؛ سالی که مرز میان «جنگ سنتی» و «جنگ دیجیتال» بیش از هر زمان دیگری کمرنگ شد. در این سال، حملات سایبری دیگر صرفاً به سرقت اطلاعات یا از کار انداختن وبسایتها محدود نماند، بلکه مستقیماً زیرساختهای حیاتی کشورها را هدف قرار داد؛ از شبکههای برق و انرژی گرفته تا سیستمهای بانکی، درمانی، صنعتی و حتی نهادهای حاکمیتی و پارلمانها.
تحولات سال ۲۰۲۵ نشان داد که فضای سایبری بهطور کامل از یک حوزه فنی و تخصصی خارج شده و به یکی از ارکان اصلی امنیت ملی کشورها تبدیل شده است. کشورها دریافتند که یک حمله سایبری میتواند بدون شلیک حتی یک گلوله، خساراتی معادل یا حتی فراتر از یک درگیری نظامی به بار آورد؛ خساراتی که اقتصاد، اعتماد عمومی، ثبات سیاسی و امنیت اجتماعی را بهطور همزمان هدف میگیرد.
ویژگی برجسته حوادث سایبری در سال ۲۰۲۵، گستردگی جغرافیایی، تنوع اهداف و تعدد بازیگران بود. از ایالات متحده و اروپا گرفته تا شرق آسیا، خاورمیانه و آمریکای لاتین، تقریباً هیچ منطقهای از موج حملات سایبری در امان نماند. در این میدان، تنها دولتها حضور نداشتند؛ بلکه گروههای هکری وابسته، شبکههای جرائم سازمانیافته، پیمانکاران سایبری و حتی بازیگران غیردولتی نیز نقشآفرینی کردند.
فضای سایبری به بستری برای اجرای «جنگ ترکیبی» تبدیل شد؛ جایی که ابزارهای دیجیتال در کنار فشارهای سیاسی، اقتصادی و رسانهای به کار گرفته میشوند. در چنین شرایطی، حملات سایبری نهتنها ابزار تخریب، بلکه ابزار بازدارندگی، پیامرسانی سیاسی و حتی چانهزنی دیپلماتیک شدند.
آمریکا؛ خسارتهای میلیاردی و بحران زیرساختهای حیاتی
در سال ۲۰۲۵، ایالات متحده یکی از اصلیترین اهداف حملات سایبری گسترده بود. حملات باجافزاری و نفوذهای پیچیده به زیرساختهای حیاتی، از بیمارستانها و مراکز درمانی گرفته تا خدمات شهری و سامانههای دولتی، اختلالات جدی ایجاد کرد. این حملات نهتنها ارائه خدمات عمومی را با مشکل مواجه ساخت، بلکه خسارتهای مستقیم و غیرمستقیم هزاران میلیارد دلاری به بخشهای دولتی و خصوصی وارد کرد.
کارشناسان آمریکایی این روند را ادامه سیر صعودی خسارتهای سایبری میدانند و معتقدند که امنیت سایبری به یکی از پرهزینهترین چالشهای اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است؛ چالشی که مهار آن نیازمند سرمایهگذاریهای کلان و بازنگری در راهبردهای امنیت ملی است.
چین؛ نفوذهای خاموش و جنگ دادهها
در سوی دیگر، چین به انجام نفوذهای سایبری بلندمدت در شبکههای صنعتی، مخابراتی و فناوری رقبای خود متهم شد. این عملیاتها عمدتاً با هدف جمعآوری داده، سرقت فناوری و ایجاد دسترسیهای پایدار در سامانههای حساس انجام گرفت. برخلاف حملات پرسر و صدای باجافزاری، این نفوذها اغلب خاموش، تدریجی و مبتنی بر راهبرد «دسترسی طولانیمدت» یا APT بودند.
استفاده از هوش مصنوعی در این حملات به شکل چشمگیری افزایش یافته و تعداد عملیاتهای سایبری منتسب به چین نسبت به سال قبل بیش از ۱۵۰ درصد رشد داشته است. تمرکز اصلی این حملات بر بخشهای مالی، صنعتی، فناوریهای پیشرفته و رسانهای کشورهای رقیب بود؛ حوزههایی که نقش کلیدی در مزیت رقابتی و قدرت ملی ایفا میکنند.
اروپا؛ از پارلمانها تا صنایع حیاتی
قاره اروپا نیز در سال ۲۰۲۵ یکی از کانونهای اصلی درگیریهای سایبری بود. حملات منتسب به روسیه، سامانههای مالی و انرژی اروپا را هدف قرار داد و بخشی از راهبرد «جنگ ترکیبی» مسکو تلقی شد. نفوذ به ایمیل نمایندگان پارلمان بریتانیا، زنگ خطر جدی برای امنیت سیاسی این کشور به صدا درآورد؛ رخدادی که لندن آن را تهدید مستقیم علیه امنیت ملی توصیف کرد.
در فرانسه، شرکتهای دفاعی و پیمانکاران نظامی با حملات پیچیده سایبری مواجه شدند که هدف اصلی آنها سرقت دادههای فناورانه و نظامی بود. همزمان، صنایع خودروسازی آلمان با اختلالات گسترده سایبری روبهرو شدند؛ اختلالاتی که زنجیره تأمین صنعتی اروپا را تحت تأثیر قرار داد و موضوع امنیت «صنعت هوشمند» را به اولویت دولتها تبدیل کرد.
ایتالیا و اسپانیا نیز از این موج در امان نماندند. سامانههای دولتی، شهرداریها، مراکز داده و زیرساختهای ارتباطی این کشورها هدف حملات سازمانیافته قرار گرفتند؛ حملاتی که کارآمدی دولت الکترونیک و امنیت شبکههای ملی را با تردیدهای جدی مواجه ساخت.
آسیا؛ تهدید فناوریهای پیشرفته و اعتماد عمومی
در شرق آسیا، ژاپن و کره جنوبی با تهدیدهای جدی سایبری روبهرو شدند. شرکتهای فعال در حوزه نیمههادی ژاپن هدف نفوذ قرار گرفتند؛ رخدادی که امنیت فناوریهای پیشرفته و زنجیره تأمین جهانی را تهدید کرد. در کره جنوبی نیز سامانههای بانکی و پرداخت دیجیتال بارها هدف حمله قرار گرفتند؛ حملاتی که هدف آنها اختلال در خدمات مالی و کاهش اعتماد عمومی بود و سئول را به تشدید مقررات امنیت سایبری بانکها واداشت.
در هند، نشت دادههای هویتی میلیونها شهروند، بحران گستردهای ایجاد کرد و ضعفهای امنیتی سامانههای دولتی را آشکار ساخت؛ ضعفی که پیامدهای اجتماعی و سیاسی قابل توجهی به دنبال داشت.
غرب آسیا؛ سایبر در امتداد تنشهای ژئوپلیتیکی
در غرب آسیا، حملات سایبری بهطور مستقیم با معادلات ژئوپلیتیکی گره خورد. در ترکیه، شهرداریها و خدمات شهری بارها دچار اختلال سایبری شدند؛ اختلالاتی که مستقیماً زندگی روزمره شهروندان را تحت تأثیر قرار داد. در عربستان سعودی، شرکتهای نفتی و پتروشیمی هدف حملات سایبری قرار گرفتند؛ حملاتی که امنیت انرژی منطقه را با چالش مواجه ساخت.
در سرزمینهای اشغالی، برخلاف ادعاهای مطرحشده درباره برتری سایبری، زیرساختهای آب، انرژی و صنعتی بارها هدف حملات هکری قرار گرفتند. در یکی از این موارد، یک گروه هکری از نفوذ به سامانههای شرکت Optum Industrial Engineering Systems و دستیابی به حجم بالایی از دادههای داخلی خبر داد؛ شرکتی که با مجموعههای فعال در صنایع نظامی رژیم صهیونیستی همکاری دارد. این حملات نشان داد که حتی پیشرفتهترین سامانههای ادعایی نیز در برابر تهدیدهای سایبری مصون نیستند.
در اوکراین، حملات سایبری به شبکه برق و ارتباطات ادامه یافت و بهعنوان مکمل جنگ نظامی عمل کرد. این حملات بار دیگر نشان داد که در جنگهای مدرن، سایبر نه یک ابزار جانبی، بلکه بخشی جداییناپذیر از میدان نبرد است؛ میدانی که میتواند بدون درگیری مستقیم، توان عملیاتی یک کشور را تضعیف کند.
جمعبندی
حوادث امنیت سایبری سال ۲۰۲۵ بهروشنی نشان داد که سایبر دیگر یک حوزه حاشیهای یا صرفاً فنی نیست؛ بلکه به قلب امنیت ملی کشورها نفوذ کرده است. جنگهای آینده لزوماً با شلیک گلوله آغاز نمیشوند؛ بلکه ممکن است با یک کد مخرب، یک ایمیل فیشینگ یا یک نفوذ خاموش شروع شوند و پیامدهایی بهمراتب گستردهتر از یک درگیری نظامی به همراه داشته باشند.کشورهایی که امروز برای امنیت سایبری خود سرمایهگذاری نکنند، فردا ناچار خواهند بود هزینهای بسیار سنگینتر بپردازند؛ هزینهای که نهتنها اقتصادی، بلکه سیاسی، اجتماعی و امنیتی است. سال ۲۰۲۵ هشداری جدی برای جهان بود: در عصر دیجیتال، امنیت ملی بدون امنیت سایبری، مفهومی ناقص است.
انتهای پیام/
نظر شما