به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، هفدهم ربیع الاول، عید مبارک ولادت پرسعادت برگزیده عالمیان و فخر دو جهان؛ حضرت خاتم المرسلین، محمد مصطفی (ص) و امام جعفر صادق (ع) رئیس مذهب شیعه جعفری، پیام آور هدایت و نور و مطلع پر فیض صدق و فضیلت، اخلاق و کرامت، محبت و معرفت، تعبد و توحید، در همه دوران‌ها و برای همه انسانهاست.

ولادت نبی مکرم اسلام، حضرت خیر البشر، خاتم الرسل، رحمه للعالمین (ص) در عصر جاهلیت و شرک و شقاوت، نویدبخش نجات بشریت از اسارت استضعاف و طاغوت‌زدگی و بندگی در بند بتهای زر و زور و سرمنزل وصول انسان به اقیانوس نور عبودیت و عرفان و معارج قرب حق بود و میلاد مسعود صادق آل محمد (ع) سرآغاز استمرار و استحکام و اتقان مبانی و معارف مکتب حقه تشیع بمثابه یگانه طریق هدایت و تنها منظر و مجرای حقانیت وحی و اصالت دین، در عصری بود که وارثان کفر و شرک صدر اسلام با نقاب نفاق، در کار محو حقیقت ایمان و تمامیت توحید در لفاف و لوای خلافت پیامبر خدا (ص) بودند. چه عیدی برتر و باشکوه‌تر از این؟ پدر، احیاگر دین و پسر، احیاگر مذهب: «عاشقان! عیدتان مبارک باد!»...

ز «احمد» تا «احد»، یک «میم» فرق است!...

اکثر محدثان و مورخان بر این قول اتفاق دارند که تولد باسعادت پیامبر اکرم، حضرت محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب (ص)، در ماه ربیع الاول سال «عام الفیل- 40 قبل از هجرت» بوده، ولی در روز تولد آن حضرت اختلاف دارند. معروف میان محدثان شیعه این است که آن حضرت، درهفدهم و مشهور میان اهل تسنن، در روز دوازدهم ربیع الاول به دنیا آمده‌اند. میلاد آن حضرت با رخدادهای شگفتی از این جمله همراه بود:

اول- ممنوع شدن شیاطین از رفتن به آسمان های هفتگانه و گرفتن خبر

دوم- سقوط همه بتها به رو بر خاک

سوم- ترک برداشتن طاق کسری و فروریختن 14 کنگره آن

چهارم- خشک شدن دریاچه ساوه که برای ایرانیان تقدس داشت

پنجم- سرنگون شدن تخت تمامی سلاطین عالم

ششم- باطل شدن سحر ساحران و جادوی جادوگران

حوادث مهم زندگی آن حضرت تا پیش از مبعوث شدن به رسالت، چنین است:

1- رفتن به سفر تجاری شام به همراه عموی خود جناب ابوطالب و دیدار با بُحیرای نصرانی، که از عالمان بزرگ مسیحی زمان خود بود و وعده نبوت آن حضرت را داد.

2 - برگزیدن شغل چوپانی

3- سرپرستی کاروان تجاری حضرت خدیجه بنت خویلد و سرانجام ازدواج با ایشان پس از احراز امانت داری و درستکاری خویش در این سفرهای تجاری در سن 25 سالگی

4- مشهور شدن به لقب «امین» بین همگان

5- شرکت در پیمان جوانمردانه «حلف الفضول» برای حمایت از مظلومان

6- حل اختلاف بوجود آمده بین قریش بر سر نصب حجرالاسود

کعبه جان عاشقان، طاق دو ابروان توست...

سرانجام آن حضرت در سن چهل سالگی و در روز بیست و هفتم رجب سال چهلم عام الفیل به رسالت مبعوث شد. در خلوتگاهی به نام غار حرا مشرف به خانه کعبه که محل تفکر و مناجات او بود. از این نقطه سیر حرکت توحیدی و تکاملی انقلاب جهانی اسلام و جریان عظیم و تاریخساز بعثت، آغاز شد و مسیر تاریخ شبه جزیره و سراسر جهان بشریت را متحول ساخت. ابلاغ رسالت پیامبر اکرم (ص) طی سه مرحله صورت گرفت:

1- دعوت سرّی و پنهانی

2- دعوت از خویشان و نزدیکان (عشیره اقربین) که با آیه انذار و در روزی که به «یوم الدار» مشهور شد صورت گرفت و در آن پیامبر، پسر عم و اولین ایمان آورنده به خویش را جانشین خود معرفی کرد.

3- دعوت علنی

پس از مرحله سوم و دعوت عمومی و آشکار، فشارها و آزارهای مشرکین و اشراف و سران قبایل مکه که منافع خود را در معرض مخاطره می‌دیدند آغاز شد و ترس از فروریختن اقتدار گذشته، از دست دادن منافع اقتصادی، از دست دادن سروری عرب و رقابت طوایف قریش با بنی هاشم، آنان را برآن داشت تا مسلمانان گرونده به پیامبر و پیام آسمانی و تعالیم توحیدی نجاتبخش او را تحت شکنجه و محاصره و انواع سختیها قرار دهند تا از گسترش این آیین الهی جلوگیری کنند.

بخشی از مسلمانان به دستور پیامبر به حبشه مهاجرت کردند تا از این آزارها در امان بمانند. پس از آن مشرکان که موفق به بازگرداندن این گروه نشد، دست به محاصره اقتصادی و اجتماعی پیامبر و یارانش در شعب ابی طالب زد. شدت فشارها در مکه به حدی رسید که آن حضرت راهی جز ترک مدینه و سفر به طائف برای دعوت به دین خدا ندید.

هجرت پیامبر از مکه به مدینه؛ آغاز تاریخ توحیدی جهان

در سال یازدهم بعثت، رسول خدا (ص) تصمیم به هجرت از مکه به یثرب گرفت تا دین خدا را گسترش دهد و از دارالکفر، راهی به دارالایمان گشاید. در یثرب که ببرکت قدوم آن برترین آفریدگان، «مدینه النبی» نام گرفت، گروه انصار به یاری مهاجران آمد و پیام پیامبر حق را پذیرفت و پناه و پشتوانه توسعه و تداوم دین خدا شد. قبایل اوس و خزرج پس از مدتها رقابت و خصومت، با یکدیگر متحد شدند و نخستین مسجد اسلام در منطقه قباء ساخته شد و بانگ الهی اذان در فضای شهر پیامبر طنین انداخت.

غزوات پیامبر؛ راهی برای دفاع از دین حق در برابر جنگ‌افروزی جهل‌اندیشان و کین‌گستران

 در زمان رسول خدا (ص)، نبردهای مسلمانان به دو قسمت تقسیم می‌شد

1 – غزوات: شامل نبردهایی که با حضور و رهبری شخص رسول خدا (ص) رخ داد و تعداد آنها 26 یا 27 مورد ثبت شده است.

2 – سرایا: جهادهایی که رسول اکرم به نمایندگی خود کسی را فرمانده سپاه کرده و خود شخصا شرکت نداشت که به نقل ابن اسحق در سیره خود بالغ بر 35 مورد است.

در خصوص جهادهای پیامبر (ص) باید گفت ماهیت این نبردها در جهت دفاعی و بازدارندگی بوده و هرگز حتی در یک مورد به انگیزه جنگ افروزی و کشورگشایی و غارت و غنیمت نبود. رفتار و سیره پیامبر در جنگها چنان آکنده از شفقت، ملایمت، مهرورزی، بخشش و گذشت و کرامت، نیکی با زنان و کودکان و پیران و حیوانات و احترام به محیط زیست، منع از تعقیب فراریان و خوشرفتاری با اسیران و دیگر فضایل اخلاقی بود که جهاد را در مکتب نبوی (ص) آیینه ارزش‌های معنوی و خصال توحیدی ساخت.

فضائل پیامبر رحمت و رسول هدایت از زبان وحی مبین

رحمت عالمیان: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ»

جهانی بودن و همه زمانی بودن دعوت انبیاء

شرح صدر از مقام الهی:  «اَلَمْ نَشْرَحْ لَک صَدْرَک»

خداوند در قرآن، پیامبرانش را با نام خطاب می کند در حالی که نبی مکرم اسلام (ص) را از جهت تعظیم و تکریم با عناوین «یا أَیهَا النَّبِی جاهِدِ» و «یا أَیهَا الرَّسُولُ» خطاب کرده و هر جا نام مبارک «محمد» را آورده مخاطب نبوده است:  «وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ» و «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» و «ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکمْ»

قول، فعل و تقریر پیامبر، برگرفته از وحی الهی است و هوای نفس در سخن او راه ندارد: «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡی یُوحَی»

امام جعفر صادق (ع) حیات «حقیقت مکتب» در عصر عسرت

حضرت امام ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق ششمین پیشوا و مقتدای جهان تشیع و هشتمین معصوم خاندان عترت و طهارت اهل بیت (ع) در هفدهم ربیع الاول سال 80 یا 83 هجری در مدینه به دنیا آمد و نامش را رسول خدا و فخر عال و آدم (ص)، «جعفر» نهاده بود. از القاب آن حضرت: صادق البار الامین، صادق آل محمد (ص)، فاضل، ظاهر و صابر است. مدت امامت آن حضرت 34 سال و سن شریفش هنگام شهادت، 65 سال و از این جهت به «شیخ الائمه» شهرت یافته است.

 عصر امامت حضرت صادق (ع) از پرآشوب ‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام و دوران ظهور خلافت عباسی با شعار تمسک به آل محمد (ص) است. امام، هم قیام‌های علویان و هم جنبشها و شورشهای سیاسی مانند ابومسلم خراسانی را رد کرده و تلاش و همت خود را تماما مصروف و معطوف به تربیت نسلی از شاگردان صاحب تفقه در دین و اهل بصیرت و اجتهاد و شکل بخشی به یک خاستگاه معرفتی منسجم و پایگاه فکری مستحکم برای تداوم و غنای معارف و مبانی معرفتی شیعه کرد.

فقه جعفری؛ پاسخگوی نیاز بشر در همه اعصار

امام‌ خمینی (ره) فقه اسلام را تبلور فقه جعفری می‌داند و تاکید می‌کند آیین و شرایع اسلام و مکتب اهل‌بیت (ع) به دست امام صادق (ع) گسترش پیدا کرد و همه مسائل مورد نیاز بشر از گذشته و مسائل جدید و مسائلی که بعداً مورد نیاز بشر خواهد بود بدون نیاز به تفسیر و تاویل به وسیله آن حضرت، تبیین شده است. ایشان همچنین خاطر نشان کرده است که امام صادق (ع) روش فهم پاره‌ای از آیات قرآن و سخنان پیامبر (ص) را به اصحاب آموزش داد و نیز روش اجتهاد و شیوه استنباط در احکام دین را به شاگردان خود آموخت.

از نگاه ایشان، نقش شاخص امام ششم شیعیان در بیان احکام دینی چنان بود که فقه اهل‌بیت (ع) به «فقه جعفری» شهرت یافت. امام‌ خمینی (ره) به تبعیت از فقه جعفری و استفاده از دریای بی‌پایان علوم و معارف این سنت و مکتب و طریقت فقهی افتخار کرده است. ایشان در کتاب‌های فقهی خود در ابواب گوناگون فقه به احادیث زیادی از امام صادق (ع) درباره احکام به‌ویژه مسائل مورد ابتلاء استناد کرده و به فلسفه برخی از مسائل شرعی از زبان امام صادق (ع) اشاره کرده‌ است.

نور نتابد مگر جمال محمد...

ماه فرو ماند از جمال محمد
سرو نباشد به اعتدال محمد

قدر فلک را کمال و منزلتی نیست
در نظر قدر با کمال محمد

وعده دیدار هر کسی به قیامت
لیله اسری شب وصال محمد

آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی
آمده مجموع در ظلال محمد

عرصه گیتی مجال همّت او نیست
روز قیامت نگر مجال محمد

وآن‌همه پیرایه بسته جنّت فردوس
بو که قبولش کند بلال محمد

شمس و قمر در زمین حشر نتابد
نور نتابد مگر جمال محمد!

شاید اگر آفتاب و ماه نتابند
پیش دو ابروی چون هلال محمد

چشم مرا تا به خواب دید جمالش
خواب نمی‌گیرد از خیال محمد

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمّد بس است و آل محمد

شاعر: افصح المتکلمین سعدی شیرازی (علیه‌الرحمه)

شمس الضحی است... صادق آل محمد (ص) است!...

در مسجدالنبی چه مؤدب نشسته‌اند
از خلسه صبوح، لبالب نشسته‌اند

قوم قلم به دست که در پیش منبرند
محو نگاه شارح مذهب نشسته‌اند

با ورد صبحگاه امام‌اند هم‌نفس
گاهی شهید جذبه یارب نشسته‌اند

مثل ابوبصیر فراوان که در سکوت
با درس صبح آمده تا شب نشسته‌اند

با دفتر و دوات، شیوخ مذاهب‌اند
خود معترف به جهل مرکب نشسته‌اند

پیران فقه و فلسفه احساس می‌کنند
ابجد نخوانده باز به مکتب نشسته‌اند

آن قوم بی ستاره در آن سو منجم‌اند
بی اعتنا به اختر و کوکب نشسته‌اند

سر گشتگان جبری و دهری به اختیار
مسحور بحث و وسعت مشرب نشسته‌اند

پهناور است گستره خطبه‌های او
آنجا چه بی‌شمار، مخاطب نشسته‌اند

بر منبر است او، که شکوهش زبانزد است
شمس‌الضحی‌ست!... صادق آل محمد (ص) است!...

شاعر: محمدحسین انصاری‌نژاد