به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، دهم شهریور ۱۳۶۵ روز اجرای عملیات «کربلای ۲» است که توسط چهار قرارگاه «قدس»، «نصر»، «فجر» و «فتح» سپاه پاسداران، با پشتیبانی ارتش جمهوری اسلامی، طی سه مرحله اجرا شد. در این عملیات پیروزمند، رزمندگان سلحشور اسلام، موفق به آزادسازی ۲۲۰۰ کیلومتر مربع از خاک میهن، بجا نهادن ۲۵ هزار نفر کشته و زخمی و به اسارت درآوردن ۱۶ هزار نفر از نیروهای دشمن شدند.
زمینه طرحریزی و تحقق عملیات
پس از اجرای موفقیت‌آمیز عملیات «کربلا –۱» موسوم به «طریق‌القدس»، طرحریزی و اجرای عملیات «کربلا – ۲ » در دستور کار قرار گرفت. اکنون دیگر نیروهای ایرانی علاوه بر ایمان، تعهد و روحیه شهادت‌طلبی بالا، از تجربه کافی در زمینه طرحریزی، شناسایی و اجرای عملیات نیز برخوردار بودند. آزادسازی خرمشهر که هدف نهایی سلسله عملیات‌های کربلا بود ایجاب می‌کرد که پیش از آن شکست سنگین دیگری بر دشمن، وارد و نیروی قابل توجهی از قوای اصلی آن منهدم شود.
اگر چه زمان عملیات، مربوط به دوره ای است که استراتژی تعقیب متجاوز در جبهه‌های شمالی پایه‌ریزی شده بود، اما تا قبل از احساس بن بست در جنوب، اجرای این استراتژی، جدی نشد. به عبارت دیگر اجرای عملیات کربلای ۲، بیش از هر چیز، متاثر ازاستراتژی معروف به «دفاع متحرک» ارتش عراق بود. در همین مرحله، دشمن در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۵ در منطقه حاج عمران به ارتفاعات ۲۵۱۹ و شهید صدر حمله کرد و دست آوردهای عملیات والفجر ۲ را به اشغال در آورد.
از آنجا که تسلط و اشراف دشمن بر منطقه، نیروهای خودی را تحت فشار قرار می داد و پیوسته متحمل خسارات بسیاری می‌کرد، بنابراین عملیات کربلای ۲ با فرماندهی سپاه در دو محور شمالی و جنوبی در منطقه حاج عمران، طرحریزی و فعالیتهای مقدماتی برای اجرای آن درمنطقه آغاز و تعدادی از نیروهای جهاد سازندگی برای ایجاد خاکریز و مواضع پدافندی مناسب برای رزمندگان، چند روز قبل از عملیات وارد عمل شدند.
موقعیت راهبردی منطقه عملیاتی
شناسایی‌های زمینی و هوایی، حاکی از تمرکز بیش از حد نیروهای زرهی، مکانیزه و پیاده عراق در منطقه غرب کرخه و شوش بود. منطقه‌ای از دهلران در شمال تا تنگ رقابیه در جنوب به عمق ۷۰ الی ۸۰ کیلومتر در اشغال عراقی‌ها بود. هرچند عوارض حساس و نقاط مهمی در این منطقه وجود نداشت، اما تهدید محور اندیمشک – اهواز و قرار داشتن شهرهای شوش، اندیمشک و دزفول در برد توپخانه‌های دشمن، قابل تحمل نبود.
پیش از این و در آغاز یورش ارتش بعث عراق در مهرماه ۵۹، نیروهای خودی با بهره‌گیری از مانع طبیعی رودخانه کرخه به همراه تلاش دلاورانه توپخانه، هوانیروز و نیروی هوایی قهرمان ارتش، نه تنها موفق به زمین‌گیر کردن دشمن در غرب رودخانه شدند، بلکه با حفظ سرپل منطقه پل نادری، کرخه، وشوش و گسترش آن، با انجام عملیات‌های: «کانال هندلی»، «تپه چشمه» و «انگوش»، نیروهای قابل توجهی را در غرب کرخه مستقر کردند.
دو ویژگی مهم عملیات در تاریخ دفاع مقدس
عملیات کربلای ۲ از جمله عملیاتهایی است که درقالب «عملیات متوسط»، دسته بندی شده و در اواخر سال چهارم جنگ انجام شد. از جمله ویژگی های مهم این عملیات، حضور یک گردان از اسیران داوطلب عراقی درزیر مجموعه «تیپ ۹ بدر» در این عملیات است که برای اولین بار در طول جنگ اتفاق افتاد و برای اولین بار در طول جنگ، اسیران داوطلب عراقی در عملیات حضور پیدا می‌کردند. دومین ویژگی، شهادت سردار شهید «محمود کاوه» فرمانده «لشکر ویژه شهدا» که آوازه شجاعت و دلیری‌های او زبانزد همگان بود.
اهداف عملیات
عراق در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۵، ارتفاعات ۲۵۱۹ و ارتفاع شهید صدر را اشغال کرد. نیروهای ایرانی، روی یال‌های این ارتفاع، خط پدافندی تشکیل دادند؛ اما به سبب تسلط عراق بر منطقه، شهید و مجروح می‌شدند و در تدارکات نیز مشکل داشتند. عملیات «کربلای ۲» برای رفع این مانع و معضل عمده، با اهداف:
۱- انهدام نیروهای دشمن
۲- تسلط بر ارتفاعات حساس منطقه
۳- کمک به معاودین و معارضان مسلمان شمال عراق و زمینه تداوم فعالیت آنان بر علیه رژیم بعث
۴- و تصرف مجدد ارتفاعات مهم ۲۵۱۹ و شهید صدر
در منطقه عملیاتی به وسعت ۵۰ کیلومتر مربع آغاز شد.
منطقه عملیاتی
عملیات در منطقه حاج‌عمران در دو محور طراحی شد. محور راست، شامل ارتفاع گرده‌کوه معروف به شهید صدر، ارتفاع تخته‌سنگی، تپه شهدا و تپه‌سرخ و محور چپ، شامل ارتفاع ۲۵۱۹ واراس و یال‌های آن، تپه تخم‌مرغی، شیار آینه و دو یال ارتفاع سکران بود.
آغاز عملیات
در ساعت ۲۲:۳۰ نهم شهریور، ارتش عراق آماده‌باش سراسری اعلام کرد. از ساعت ۲۲:۵۵ که هم‌زمان با بالا رفتن نیروهای ایرانی از ارتفاعات بود، منطقه به‌شدت زیر آتش توپخانه و منور قرار گرفت. رمز عملیات، یا اباعبدالله الحسین (ع)، در ساعت ۱ بامداد دهم شهریور اعلام شد، ولی در ساعت ۴۷ دقیقه بامداد، نیروهای عراقی، یک گردان از نیروهای تیپ ۱۰۵ قدس را در شکاف میان ارتفاع واراس و ارتفاع ۲۵۱۹ دیدند و درگیری زودتر آغاز شد. در محور راست، تیپ ۹ بدر، با سه گردان عملیاتی (شهید صدر، شهید دستغیب، شهید بهشتی) و گردان حمزه که گردان احتیاط بود، توانست ارتفاع شهید صدر را تصرف کند. نیروهای تیپ ۱۱ قائم نتوانستند طبق طرح مانور، ارتفاع تخته‌سنگی را تصرف کنند؛ ولی تیپ ۹ بدر، در ادامه پیشروی‌های خود، این تپه را نیز تصرف کرد.
قطع کامل تمام ارتباطات مخابراتی ارتش عراق
در ساعت ۹:۳۰ دوشنبه ۱۰ شهریور، چند فروند هواپیمای ارتش ایران، پادگان نظامی قصر عراق را که محل مخابرات و مرکز تجمع نیرو و تدارکات بود، بمباران کردند؛ به‌طوری‌که همه ارتباطات مخابراتی ارتش عراق بطور کامل قطع شد. در ساعات آغازین یازدهم شهریور، نیروهای ایرانی برخی از پایگاه‌هایی را که عراق برای محافظت از ارتفاع ایجاد کرده بود، تصرف کردند؛ ولی با فشار ارتش عراق، مجبور به عقب‌نشینی شدند.
نتایج عملیات
۱- در این عملیات، نیروهای ایرانی توانستند تیپ ۸۰۷ پیاده عراق، ۶۰ درصد از تیپ ۹۸ پیاده، ۵۰ درصد از تیپ ۶۰۴ پیاده، ۳۰ درصد از تیپ ۴۳۸ پیاده، ۳۰ درصد از تیپ ۹۱ پیاده، ۸۰ درصد از گردان کماندویی ابوعبیده و یک گردان کماندویی تحت امر لشکر ۲۳ عراق را منهدم کنند.
۲- آزادسازی ۲۲۰۰ کیلومتر مربع از خاک کشورمان دستاورد بزرگ دیگر این عملیات بود.
۳- سه هزار نفر از نیروهای دشمن متجاوز بعثی، کشته یا زخمی و ۱۶۰۰۰ تن اسیر شدند. شش دستگاه تانک و نفربر عراقی به غنیمت نیروهای ایرانی درآمد و یک فروند هواپیما و یک فروند بالگرد نیز منهدم شد.
نظر شما