به گزارش گروه اجتماعی حیات، باردیگر اتوبوس زائران اربعین حادثه آفرید. روز پنجشنبه (یکم شهریور) واژگونی اتوبوس زائران اربعین در کوهین ۱۵ زخمی بر جای گذاشت. این در حالی است که چند روز پیش حادثه تلخی که برای اتوبوس زائران پاکستانی در ۳۰ مردادماه و در محور دهشیر به تفت در استان یزد رخ داد و به‌دلیل نقص فنی ترمز اتوبوس، واژگون شد، ۲۸ نفر از سرنشینان اتوبوس جان‌شان را از دست دادند و ۲۳ نفر دیگر نیز مجروح شدند.
در این میان سوال اینجاست که چرا اتوبوس‌ها اینقدر حادثه می‌آفرینند، آن هم در شرایطی که ده‌ها مسافر دارند. تصادفات اتوبوس‌های بین شهری، به ویژه آن‌هایی که حامل زائران هستند، از جدی‌ترین نگرانی‌های حوزه حمل و نقل است.
عوامل مؤثر بر تصادفات اتوبوس‌های بین شهری
سن و وضعیت فنی اتوبوس‌ها: بسیاری از اتوبوس‌های فعال در خطوط بین شهری، عمر بالایی دارند و از نظر فنی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. فرسودگی قطعات، نقص در سیستم ترمز و فرمان و مشکلات فنی دیگر، می‌تواند احتمال وقوع تصادف را به شدت افزایش دهد.
خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان: رانندگی طولانی‌مدت، عدم استراحت کافی و رعایت نکردن ساعات کار، منجر به خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان می‌شود. این عوامل، توانایی راننده در واکنش به شرایط اضطراری را کاهش داده و خطر تصادف را افزایش می‌دهند.
سرعت غیرمجاز: سرعت غیرمجاز یکی از مهم‌ترین دلایل وقوع تصادفات است. رانندگان اغلب به دلیل عجله یا فشار برای رسیدن به مقصد، از سرعت مجاز تجاوز کرده و کنترل خودرو را از دست می‌دهند.
عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی: تخلفاتی مانند سبقت غیرمجاز، تغییر ناگهانی مسیر، عدم استفاده از کمربند ایمنی و عدم رعایت فاصله طولی، از دیگر عوامل مؤثر بر تصادفات اتوبوس‌ها هستند.
بارگذاری بیش از حد: بارگذاری بیش از حد مجاز اتوبوس‌ها، مرکز ثقل خودرو را تغییر داده و باعث کاهش پایداری آن می‌شود.
عوامل انسانی: خطاهای انسانی مانند عدم تمرکز، حواس‌پرتی، مصرف مواد مخدر و الکل نیز می‌توانند در وقوع تصادفات نقش داشته باشند.
ناامنی جاده‌ها: در برخی از جاده‌ها محدوده حرکتی و پیچ‌های خطرناکی دارد که برخی از راننده‌ها به دلیل عدم رعایت قوانین، عجله یا حواس‌پرتی در آن گذرگاه‌ها دچار حادثه می‌شوند. همچنین عدم گرفتن ترمز یا مشکلات فنی ماشین‌ها فرسوده هم احتمال تصادف در این معابر را افزایش می‌دهد.
وضعیت اسقاط اتوبوس‌ها و هزینه‌های سرسام‌آور درمان
یکی از مهم‌ترین مشکلات ناوگان اتوبوسرانی کشور، فرسودگی ناوگان و عدم وجود برنامه مشخص برای اسقاط اتوبوس‌های فرسوده است. بسیاری از اتوبوس‌های فعال در خطوط بین شهری، عمر مفید خود را سپری کرده‌اند و از نظر ایمنی و فنی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. این امر، احتمال وقوع تصادفات را به شدت افزایش می‌دهد.
در این شرایط رانندگان و مالکان اتوبوس‌های بین شهری، کمبود قطعات اصلی، بی‌کیفیتی قطعات جایگزین چینی و ترکیه‌ای و همچنین فرمالیته‌شدن قوانین و قواعد حوزه حمل‌ونقل مسافر را به عنوان مقصران پشت پرده تصادف اتوبوس‌ها معرفی می‌کنند. حیات، با برخی رانندگان اتوبوس‌های مسافری بین شهری نظر آنها را درباره نقص ترمز و سایر دلایل وقوع سوانح برای ناوگان حمل مسافر جویا شده است.
علی عابدی، راننده فعال در مسیر تهران – اصفهان پاسخ تلخی به این سؤال می‌دهد و مجموعه‌ای از مسائل و مشکلات را برای توجیه این مساله ردیف می‌کند که بدون توجه ریشه‌ای و فقط با اتکا به بخشنامه و دستورالعمل برطرف‌شدنی نیستند.
وی می‌گوید: سیستم ترمز و چرخ‌های اتوبوس فعال در حمل‌ونقل مسافر باید ۲ بار در سال بازدید و تعمیر شود که فعلا هزینه آن برای برای ۶ چرخ ۴۰ میلیون تومان و برای ۲ بار در سال ۸۰ میلیون تومان. البته او این هزینه‌ها را مشروط به این می‌داند که دیسک ترمز آسیب نبیند. در غیر این صورت باید مبالغ بسیار بالاتری پرداخت شود.
این راننده اتوبوس بین شهری بالابودن هزینه تعمیر و بازدید دوره‌ای را فقط یک بخش از مشکل عنوان می‌کند و می‌گوید: بخش عمده ناوگان اتوبوسرانی ایرانی اتوبوس‌های اروپایی و مونتاژ شرکت داخلی است و باید با استفاده از همان قطعات اروپایی و اصلی تعمیر و نگهداری شوند اما در ۳ سال اخیر به دلیل تحریم، ناوگان داخلی به قطعات اصلی دسترسی ندارد و باید از انواع مشابه چینی و در بهترین حالت ترک استفاده کند که دوره بازدید و نگهداری را از ۶ ماه به ۲ ماه کاهش می‌دهد که اصلا توجیهی ندارد. در نتیجه اتوبوس‌ها مجبورند با همین تجهیزات بی‌کیفیت چینی کار کنند یا کلاً بی‌خیال کار شوند و در پارکینگ بمانند.
عابدی، همچنین اعلام کرد: پیش از اینکه یک اتوبوس مسافران را سوار کند و از پایانه خارج شود، مدیر فنی شرکت باید بعد از بازدید و تأیید فنی اتوبوس، صورت‌وضعیت سفر را مهر کند اما در عمل مدیر فنی در هیچ‌یک از دفاتر شرکت‌های حمل‌ونقل حضور ندارد و فقط مهر مخصوص او را برای رعایت فرمالیته قانون روی صورت وضعیت سفر می‌زنند.
مهدوی، راننده دیگری است که ضمن تائید این گفته‌ها می‌گوید: نقص در سیستم ترمز به مساله‌ای عادی در ناوگان اتوبوسرانی تبدیل شده و از هر راننده‌ای سؤال شود چندین بار در داخل شهر یا جاده با این مشکل مواجه شده است اما هزینه‌های نگهداری به قدری بالا رفته که کمتر کسی حاضر است به محض صداافتادن ترمز به تعویض دیسک و صفحه اقدام کند.
بی‌شک کاهش تصادفات اتوبوس‌های بین شهری، نیازمند یک رویکرد جامع و همه جانبه است. با اتخاذ تدابیر مناسب در زمینه نوسازی ناوگان، آموزش رانندگان، بهبود شرایط کاری رانندگان و نظارت بر اجرای قوانین، می‌توان به طور قابل توجهی از وقوع این حوادث جلوگیری کرد و ایمنی مسافران را افزایش داد.
نظر شما