منوچهر متکی، نماینده مجلس شورای اسلامی که در سال 68 مسئول مذاکره تبادل اسرا بود، در گفتگو با خبرنگار سیاسی حیات، درمورد آزادی اسرا اظهار کرد: عراقی‌ها بعد از پایان جنگ با ایران به حرکت جدیدی روی آوردند که حمله به کویت بود. دومین حمله عراق در منطقه موجب شد که در یک شرایط سخت قرار بگیرند. بر این اساس صدام نامه‌ای به مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نوشت و مطرح کرد که آماده گفتگوهای صلح هستیم و آماده‌ایم که حق و حقوق ایران را در اروند رود و سایر زمینه‌ها رعایت کنیم و این اولین عقب نشینی بعد از مدت‌ها مذاکرات سیاسی بین ایران و عراق با نظارت سازمان ملل بود.

وی با بیان اینکه پاسخ به این نامه مثبت بود و اعلام آمادگی شد و اولین گام، تبادل اسرا در دستور کار قرار گرفت، افزود: آزادی اسرا از دو طرف آغاز شد و از طریق ترکیه، اسرا مبادله شدند.

نماینده مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: بعد از مدتی عراقی‌ها اعلام کردند تبادل تمام شد در حالی که به نیمی از اسرا نرسیده بودیم. این موضع گیری عراق برای ما قابل قبول نبود. بنابراین مذاکره کردیم که معاونان بین الملل دو وزارت خارجه در مرز با یکدیگر گفتگو داشته باشند.

وی در ادامه یادآور شد: بنده به قصر شیرین رفتم و معاون وزارت خارجه عراق هم به قصر شیرین آمدند. در آنجا بیان کردیم موضع‌گیری شما از نظر ما قابل قبول نیست و با توجه به مستندات فراوانی، بخش اعظمی از اسرای ما باقی مانده‌اند. زمانی که ایشان موضع قاطع ما را دید که مستند است، دعوت کرد که به عراق سفر کنیم. اولین هیات جمهوری اسلامی بودم که در رأس یک هیات برای سفر به عراق عازم شدیم. در آن سفر یک توافق اولیه‌ای صورت گرفت که مبادله اسرا مجددا از سر گرفته شود.

متکی صحبت‌هایش را اینگونه ادامه داد: نکته‌ای که در آنجا به بنده اعلام کردند، این بود که تندگویان، وزیر سابق نفت جمهوری اسلامی ایران که در بازدید از منطقه به اسارت عراق در اوایل جنگ در آمده بود، اعلام کردند که ایشان خودکشی کرده است! این حرف را نشنیده گرفتم و گفتم این موضوع را نمی‌پذیریم و با توجه به شخصیتی که از تندگویان عزیز می‌شناسیم، هرگز خودکشی نمی‌کند.

وی خاطرنشان کرد: بعد از بازگشت به ایران خبر را به مسئولان و خانواده ایشان اعلام کردم و عراقی‌ها از ما دعوت کردند که این موضوع را بررسی کنیم.

نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید کرد: هیاتی از همکاران در وزارت خارجه را مشخص کردیم که شامل کمیته نگهداری اسرا و تیم پزشکی قانونی (رئیس پزشکی قانونی) و دوست شهید تندگویان که دندانپزشک بود و کار دندان ایشان را انجام می‌داد.

وی ادامه داد: در عراق قبری را به عنوان قبر شهید تندگویان به ما نشان دادند. هیات ایرانی نماینده صلیب سرخ را به صورت خصوصی توسط دندانپزشک توجیح کرد که وضعیت دندان‌های شهید به این صورت بود. زمانی که نبش قبر کردند و جنازه‌ای را بیرون آوردند، نماینده صلیب سرخ دندان‌های پیکر را مورد بررسی قرار داد، گفت این تندگویان نیست! اینها براساس اطلاعاتی بود که دندانپزشک به او داده بود.

متکی همچنین گفت: عراقی‌ها سریعا واکنش نشان دادند و ما را بالای قبر اصلی شهید تندگویان بردند. در آنجا پیکر تشخیص داده شد. بررسی‌ها مشخص کرد که ایشان در اسارت و در سلول خود توسط عراقی‌ها به شهادت رسیده است. همانند بسیاری از اسرای مظلوم ما که در عراق به شهادت رسیدند.