به گزارش خبرنگار اجتماعی حیات، کاهش نزولات آسمانی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی به خصوص در دو دهه اخیر دریاچه ارومیه، این جلوه‌گاه کم‌نظیر طبیعت را با چالش جدی مواجه کرد و پارک ملی دریاچه ارومیه می‌رفت تا در خطر نابودی کامل قرار گیرد.
با توجه به کاهش ارتفاع سطح آب دریاچه ارومیه و با تشکیل ستاد احیاء این دریاچه، طرح انتقال آب مازاد از حوضه آبریز مجاور دریاچه ارومیه به عنوان یکی از راهکارهای ۱۹ گانه مورد تأیید قرار گرفت تا وزارت نیرو، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران را به عنوان کارفرمای این مأموریت مهم برگزیند.
از سد کانی سیب تا دریاچه ارومیه
بر این اساس شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران نیز در فاز اول انتقال آب به دریاچه ارومیه، احداث سد کانی سیب را در دستور کار خود قرار داد. این سد از نوع سنگ‌ریزه‌ای با هسته رسی و ارتفاع ۵۷ متر با حجم مخزن ۲۲۰ میلیون مترمکعب و همچنین سامانه انتقال آب نیز متشکل از تونلی به طول ۳۶ کیلومتر و کانال انتقال به طول ۱۱ کیلومتر و لایروبی بخشی از رودخانه گدارچای با هدف انتقال ۳۰۰ میلیون مترمکعب از آب ذخیره شده در سد کانی سیب که بخشی از آورد رودخانه‌های این حوضه در طول سال است، انجام شد و اسفندماه سال ۱۴۰۱ توسط رئیس جمهور شهید افتتاح شد که تا کنون در چند مرحله رهاسازی آب از طریق این سامانه سرآغازی بر احیای دریاچه ارومیه شده و روح تازه‌ای بر کالبد این نگین فیروزه‌ای کشور تزریق شد.
در ادامه این مسیر و در جهت نیل به اهداف کلی این طرح بزرگ زیست محیطی، بند بادین آباد و کانال ۴.۵ کیلومتری انتقال آب ساخته شد تا با بهره‌برداری از فاز دوم و نهایی بزرگ‌ترین طرح محیط زیستی خاورمیانه و افزودن ۱۸۰ میلیون متر مکعب آب رودخانه بادین آباد به مخزن سد کانی سیب، در مجموع امکان انتقال سالانه ۴۸۰ میلیون متر مکعب آب به منظور، تأمین بخشی از نیازهای زیست محیطی دریاچه ارومیه فراهم شود.
بی‌شک با عنایت خداوند و افزایش نزولات آسمانی‌اش، در کنار همکاری و همدلی مردم و مسئولان در جهت اصلاحات اساسی و دلسوزانه در بخش‌های مختلف برای نجات این پارک گران‌بهای ملی، لبخند بر لبان نگین فیروزه‌ای کشورمان شاهد خواهیم بود و شیرینی نجات دریاچه شورمان را خواهیم چشید.
راهکارهایی برای نجات دریاچه
محسن عباس‌زاده، جانشین مجری طرح سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه، در حاشیه بازدید از سد کانی‌کانی‌سیب و بند بادین آباد اظهار کرد: طی دو دهه گذشته، تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات آسمانی باعث کاهش سطح آب دریاچه ارومیه شده است. در اواسط دهه ۸۰، ستادی برای احیای این دریاچه تشکیل شد.
وی افزود: بررسی‌ها و مطالعات کارشناسی انجام شد و ۱۹ راهکار ارائه شد که بخشی از آنها به وزارت نیرو واگذار شد. یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های محول شده به وزارت نیرو، همین پروژه است.
جانشین مجری طرح سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه، خاطرنشان کرد: سد خاکی با ارتفاع ۵۷ متر و حجم مخزن ۲۰ میلیون متر مکعب در ۱۵ کیلومتری شهرستان پیرانشهر ساخته شده است. در فاصله ۶ کیلومتری بالادست این مخزن، پرتال ورودی تونلی قرار دارد که طولی حدود ۳۵ کیلومتر دارد و تا شهرستان نقده حفاری شده است.
وی در ادامه درباره سازه‌های شفت تاکید کرد: بخش ابتدایی و انتهایی را به صورت تفکیکی برای حفاری شکل داده‌اند. دو دستگاه TBM برای حفاری مکانیزه این تونل‌ها به کار گرفته شد و در شرایط بسیار سخت زمین‌شناسی، حدود ۵ تا ۶ سال طول کشید تا این تونل حفاری شود.
عباس‌زاده خاطرنشان کرد: در انتهای کار و خروجی نقده، یک کانال ۱۱ کیلومتری آب را به رودخانه گدرچای و سپس به سمت دریاچه ارومیه هدایت می‌کند.
سالانه چقدر آب به دریاچه وارد می‌شود؟
وی در مورد بند بادین اباد و سد کانی‌سیب اینگونه توضیح داد: بخش بعدی این پروژه که اخیراً توسط وزیر نیرو افتتاح شد، بند بادین‌آباد و سامانه انتقال آب از بادین‌آباد به سد کانی‌سیب است. این بند با ارتفاع حدود ۱۰ متر بر روی رودخانه بادین‌آباد ساخته شده و یک کانال ۴.۵ کیلومتری آب را از این بند به سمت مخزن کانی‌سیب هدایت می‌کند.
جانشین مجری طرح سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه، افزود: در مجموع، ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از رودخانه کانی‌سیب منتقل می‌شود و ۱۸۰ میلیون متر مکعب آب دیگر به این حجم افزوده می‌شود که جمعاً ۴۸۰ میلیون متر مکعب آب سالانه به دریاچه ارومیه انتقال داده می‌شود.
وی در ادامه تاکید کرد: این سامانه از محور سد کانی‌سیب به سمت بالا دست آغاز می‌شود و آب را به سمت دریاچه ارومیه منتقل می‌کند. آب پس از عبور از تونل ۳۵ کیلومتری، وارد کانال ۱۱ کیلومتری شده و سپس به مدت ۲۴ کیلومتر در رودخانه حرکت می‌کند تا نهایتاً به دریاچه ارومیه برسد.
عباس‌زاده همچنین گفت: از زمان بهره‌برداری این سامانه تاکنون، بیش از ۵۶۰ میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل شده است.
نظر شما