دکتر مهدی زارع، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی درباره شرایط اقلیمی و سیلاب‌های مخرب در فصل تابستان به خبرنگار حیات گفت: در هفته اول تابستان ۱۴۰۳ رخداد سیلاب تقریباً همزمان در استان مازندران در زیراب و کجور و در شمال تورین ایتالیا و جنوب فرانسه و البته در بخش‌هایی از آمریکا اهمیت پدیده‌ای جهاین را نشان داد. موج گرما، سیل، خشکسالی و آتش‌سوزی در ماه‌های تابستان در اروپا رایج‌تر شده‌اند و اردیبهشت ۱۴۰۳ دوازدهمین ماه متوالی با درجه حرارت بالا بود.
وی با تاکید بر این نکته که فعالیت‌های انسانی باعث ایجاد تغییرات سریع در آب و هوای جهانی می‌شود که به شرایط اقلیمی شدید کمک می‌کند، افزود: هوای گرم‌تر تبخیر را افزایش می‌دهد، به این معنی که اتمسفر حاوی مقدار فزاینده‌ای بخار آب است تا طوفان به راه بیافتد و به باران یا برف تبدیل شود. مناطق خشک‌تر احتمالاً با افزایش دمای جهانی خشک‌تر می‌شوند، مناطقی از جهان که در طول تاریخ به سمت بارش‌های سنگین گرایش داشته‌اند مرطوب‌تر می‌شوند.
برای فجایع اقلیمی زمان کمی داریم
این کارشناس اقلیم خاطرنشان کرد: بارش شدید باران و جاری شدن سیلاب در تیر ۱۴۰۲ باعث صدمات زیادی در اروپا و جنوب آمریکا شد. برآوردهای جدید باران منتشر شده ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که مناطق مسکونی جدیدی در معرض خطر سیل به دلیل افزایش احتمال وقوع حوادث شدید بارندگی قرار می‌گیرند. هنگامی که سوخت‌های فسیلی برای تولید برق، گرما، سرما و حمل و نقل سوزانده می‌شوند، دی اکسید کربن، گازی گلخانه‌ای که تشعشعات خورشیدی را به دام می‌اندازد، در اتمسفر آزاد می‌شود.
زارع با شاره به اینکه در سده بیستم افزایش شدید دی اکسید کربن، متان و سایر گازهای گلخانه‌ای باعث افزایش دما در سیاره شد، گفت: این افزایش دمای جهانی به فجایع اقلیمی دامن می‌زند که تا زمانی که اقدامی انجام ندهیم بدتر خواهند شد. برای جلوگیری از فاجعه اقلیمی، زمان کمی باقی است.تغییر اقلیم باعث می‌شود که رخداد پدیده‌های حدی و شدید بیشتر و فراوانی وقوع آن‌ها نیز افزایش یابد.
افزایش میانگین گرما و تبخیر آب دریاها
وی تاکید دارد که نشانههای گرمایش جهانی و وقوع تغییر اقلیم را می‌توان در نقاط مختلف کشور مشاهده کرد، و تصریح کرد: یکی از نشانههای مهم گرم‌تر شدن است. میانگین گرمایش جهانی ۱.۱ درجه و در غرب آسیا ۲ درجه سانتیگراد برآورد شده است. در منطقه ایران و خاورمیانه گرمایش بیشتر بوده و تبعات آن هم بیشتر است. وقتی دما بالا می‌رود، ظرفیت نگهداشت رطوبت هوا بیشتر می‌شود، در نتیجه تبخیر بالا می‌رود و حجم رطوبت و به دنبال آن بارندگی‌های سیل‌آسا بیشتر می‌شود. در سال ۱۴۰۲ از جمله رخدادهای شدید می‌توان به سیل آستارا، خشکی تالاب هامون و طوفان‌های گردوخاک جنوب شرق اشاره کرد. دمای بالاتر نیز منجر به شرایط خشک‌تر می‌شود. هنگامی که دمای کره زمین افزایش می‌یابد، رطوبت از آب و خاک تبخیر می‌شود. خشکسالی در ایران و سایر نقاط جهان به دلیل تغییرات اقلیمی شدیدتر و طولانی‌تر شده است.
سیل و آتش، پیامد خشکسالی
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی افزود: بارندگی کمتر از حد نرمال در اکثر مناطق ایران سبب بروز سومین خشکسالی متوالی و گسترده در کشور شده است. خشک شدن تالاب هامون و وقوع توفان‌های گردوخاک در منطقه و از اواسط شهریور ماه، طوفان گرد و غبار بخش‌هایی از ایران، افغانستان و پاکستان را درنوردید و خطرات قابل توجهی برای سلامتی به همراه داشت. در خرداد- تیرماه ۱۴۰۳، سیل ویرانگر در آلمان چندین کشته و خسارات اقتصادی قابل توجهی بر جای گذاشت.
وی افزود: خشکسالی، آتش سوزی جنگل‌ها، باران شدید و جاری شدن سیل نشان می‌دهد که در دهه‌های گذشته، اروپا مکرر و شدید اقلیم و مخاطرات طبیعی مرتبط با اقلیمی مانند خشکسالی، آتش سوزی جنگل‌ها، موج گرما، طوفان و باران شدید را تجربه کرده است. تغییرات اقلیمی این رویدادها را شدیدتر و مکررتر خواهد کرد. دمای شدید بر سلامت گروه‌های آسیب‌پذیر اثر می‌گذارد، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها در حال خشک شدن هستند. خاک نیز خشک‌تر می‌شوند و خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهند و بهره‌وری کشاورزی را کاهش می‌یابد.
اقلیم متغیر و بی‌ثباتی طبیعت
زارع در پایان صحبت‌هایش گفت: بارندگی و سیلاب‌های شدید باعث آبگرفتگی ساختمان‌ها و آسیب رساندن به اموال و زیرساخت‌ها در عرض چند دقیقه می‌شود. مناطق ساحلی در معرض خطر طوفان‌های مکرر قرار خواهند گرفت که همچنین منجر به سیلابی شدن ساختمان‌ها یا زمین‌های کشاورزی می‌شود. این رویدادها یادآور اقلیم متغیر و بی‌ثباتی است که کشور ما و تمام جهان باید با آن سازگار شود و برای آن آماده شود و در عین حال اقداماتی را برای کاهش شدید انتشار کربن به منظور کاهش سرعت و محدود کردن تغییرات اقلیمی انجام دهد.
نظر شما