به گزارش گروه اجتماعی حیات، با آغاز تعطیلات تابستانی و روزهای بلند فصل گرم سال، یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها و شهروندان گذران اوقات فراغت است. فصلی که با توجه به بازیابی توان روحی و جسمی به وسیله تفریحات، سفر و... می‌تواند نقش مهمی در طول سال داشته باشد، اما با افزایش مشکلات اقتصادی و گرانی تفریحات سالم برای قشر نوجوان، دانش‌آموزان و جوانانی که روزهای تحصیلی در دانشگاه و مدارس را پشت سر گذاشته‌اند، به یکی از موضوعات چالش برانگیز در حوزه آسیب‌های اجتماعی مبدل شده است.

آنچه مسلم است جامعه‌شناسی و اوقات فراغت را به دسته کلی اوقات فراغت غیرفعال، اوقات فراغت بیمارگونه و اوقات فراغت فعال تقسیم‌بندی می‌کنند که در ادامه به بررسی و تبیین این دو می‌پردازیم. باید در نظر داشت که منظور از اوقات فراغت بیمارگونه، اوقات فراغتی است که فرد در آن هیچ‌گونه برنامه‌ریزی مشخصی ندارد و تمام وقت خود را به بطالت می‌گذراند که این خود می‌تواند یکی از مهمترین آسیب‌های جامعه نیز باشد، چراکه هرگاه فرد بدون برنامه‌ریزی ایام خود را بگذرانند به‌یقین گرایش بیشتری به انجام برخی از ناهنجاری‌های اجتماعی پیدا خواهد کرد که این خود می‌تواند آفتی برای سلامت جامعه باشد.

اهمیت سپری کردن اوقات فراغات

حمید مستخدمین حسینی، یک جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی حیات گفت: چگونگی گذران اوقات فراغات از ضروریات زندگی انسان امروزی است، انسانی که امروزه در زندگی پرشتاب، کار طاقت‌فرسا، رقابت زیاد و تنش‌های متعدد، محسور شده است.

وی افزود: همانطور که می‌دانیم، نحوه و چگونگی گذراندن اوقات فراغت با سبک زندگی، محیط، شرایط اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی هر گروه و جامعه‌ای ارتباط مستقیم دارد. هر جامعه و گروهی زمانی که برای اهداف خود تعریفی دارد و اعضای خود را برای رسیدن به آن اهداف تشویق می‌کند، امری بدیهی است که وسایل و بستر مناسب را نیز برای رسیدن به آن اهداف افراد خود فراهم آورد و اگر این اتفاق رخ ندهد و نتوانند و نخواهند وسایل و ابزار مناسب را برای رسیدن به اهداف مشخص شده، فراهم آورد.

این جامعه شناس ادامه داد: اعضا سعی می‌کنند از ابزار و وسایل دیگر که شاید منطبق با هنجارها و ارزش‌های جمعی نباشد، برای رسیدن به آن اهداف، استفاده کنند. چگونگی گذران اوقات فراغت نیز بی‌ربط با این مفهوم و این موضوع نیست.

وی در مسائل اجتماعی بر این باور است که اگر تعریفی از اوقات فراغت داشته باشیم، به‌عنوان زمانی که فرد پس از رها شدن از قید و بندهای شغلی و خانوادگی و بر مبنای میل و اختیار خود برای استراحت، تفریح و برای بازیابی و بازسازی روح و روان خود به آن می‌پردازد.

مستخدمی در ادامه گفته‌هایش تصریح کرد: فصل تابستان، از جمله فصولی است که برای گذران اوقات فراغت در آن جدی گرفته می‌شود و اکثر دستگاه‌های دولتی سعی می‌کنند به آن بپردازند. به خصوص دانش‌آموزان به عنوان قشر عظیمی از جامعه امروز ایران، از امتحانات، درس و مدرسه فارغ می‌شوند.

وی افزود: از یک منظر، می‌توان اوقات فراغت را به دو دسته فعال، نظیر انواع بازی‌ها، فوتبال، کلاس‌های ورزشی و... غیر فعال نظیر رفتن به سینما، مکان‌های تفریحی و جشنواره‌ها و گیم تقسیم‌بندی کنیم.

این جامعه شناس اضافه کرد: می‌دانیم که هر کدام از این‌ها برای گذران احتیاج به هزینه‌های بالایی در سبد تابستانی خانوار دارد و با توجه به شرایط اگر جوانان، نوجوانان و دانش‌آموزان با توجه به مباحث مالی، هزینه‌های رشته‌های مذکور را نتوانند بپردازند، مطمئناً برای گذران اوقات فراغت، از ابزارها و روش‌های دیگری استفاده خواهند کرد که در بسیاری از موارد شاید منطبق بر هنجارهای اجتماعی نباشد.

غنی‌سازی اوقات فراغت

وی صحبت‌هایش را اینگونه ادامه داد: اگر ما نتوانیم موضوع غنی‌سازی اوقات فراغت کنیم بی‌شک با آسیب‌های اجتماعی بسیاری همراه خواهیم بود.

مستخدمی همچنین گفت: بنده پیشنهاد می‌کنم به دو موضوع توجه داشته باشیم. اول اینکه در حوزه اجرای طرح اوقات فراغت با تعدد دستگاه‌های اجرایی مواجه هستیم و اقدامات آن‌ها به صورت جزیره‌ای انجام نشود و یک سازمان متولی خاصی داشته باشد.