به گزارش گروه ورزشی حیات؛ امروز دوم خرداد ۱۴۰۳ سالگرد درگذشت ناصر حجازی دروازهبان افسانهای تاریخ فوتبال ایران است. درباره او بسیار نوشته شده است. ۹ سال پس از وداع تلخ با آن قامت خدنگ و سیمای سینمایی و به یاد ماندنی ۹ برش از زندگی مردی را میآورم که با روزگار هم باید میجنگید و جدال او تنها محدود به مستطیل سبز فوتبال و در حفاطت از قفس توری نبود و دست آخر محکوم به جدال با سرطان لعنتی شد و این آخری او را از پا درآورد.
ناصر حجازی بهترین دروازهبان تمام ادوار تاریخ جام ملتهای آسیا و نیز دروازهبان اول تیم ملی فوتبال ایران در دههٔ ۱۳۵۰ بود. از افتخارات حجازی میتوان به دو قهرمانی در جام ملتهای آسیا، یک قهرمانی در بازیهای آسیایی و شرکت در المپیک و جام جهانی فوتبال اشاره کرد. او همچنین به همراه تیم تاج قهرمانی در جام تخت جمشید و جام باشگاههای آسیا را تجربه کرده است. حجازی سابقه ۴ بازی با لباس تیم فوتبال منچستریونایتد را در کارنامه خود دارد، ولی به دلیل عدم صدور و دریافت رضایتنامه از فدراسیون فوتبال در روزهای ابتدایی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، وی نتوانست مدارک لازم را به موقع به باشگاه منچستریونایتد ارائه کند تا گری بیلی به جای او با این باشگاه انگلیسی قرارداد بست.
فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال حجازی را یکی از بهترین دروازهبان برتر قرن بیستم جهان و دومین دروازهبان برتر قرن بیستم قاره آسیا معرفی کرده است. بر اساس نظرسنجی کنفدراسیون فوتبال آسیا، ناصر حجازی بهعنوان بهترین دروازهبان تمام ادوار تاریخ جام ملتهای آسیا انتخاب شد و نور صبری و محمد الدعیع در رتبههای بعدی قرار گرفتند.
روزنامه نیو نیشن سنگاپور در سال ۱۹۸۰ حجازی را به عنوان یکی از ۱۰ دروازهبان برتر جهان برگزید و وبسایت ایاسپیان نام او را در فهرست «۱۰ بازیکن برتر قاره آسیا در تمامی ادوار مسابقات جام جهانی» قرار داده است. حجازی با رکورد ۸۳۷ دقیقه در بسته نگاه داشتن دروازه، دارای رتبه ۱۳۴ جهان و رتبه دوم ایران از نگاه فدراسیون آمار و تاریخ فوتبال جهان است. حجازی در دوران مربیگریاش تیم استقلال تهران را به عنوان نایب قهرمانی جام باشگاههای آسیا و قهرمانی لیگ آزادگان رساند.
او که به عنوان یکی از نمادهای باشگاه استقلال شناخته میشود، در روز دوشنبه ۲ خردادماه ۱۳۹۰ پس از تحمل مدتها رنج ناشی از بیماری سرطان ریه در بیمارستان کسری تهران درگذشت و در ۴ خرداد ۱۳۹۰ در «قطعه نامآوران» بهشت زهرا دفن شد. در آبان ۱۳۹۸ اعضای شورای شهر تهران در مصوبهای نام «بلوار فردوس غربی» را به «ناصر حجازی» تغییر دادند.
اولین دوره مربیگری ناصر حجازی به سال ۱۳۶۱ که به عنوان بازیکن مربی فعالیت میکرد و استقلال را نایب قهرمان آن سال کرد و پرسپولیس علی پروین را شکست داد و اولین تجربه مربیگری خارجی حجازی در محمدان بنگلادش بود، نقطه اوج این باشگاه در سال ۱۳۶۷ با پیروزی بر پرسپولیس و صعود به یکچهارم نهایی جام باشگاههای آسیا رقم خورد. حجازی در مورد آن مسابقه میگوید: «رئیس باشگاه گفت میخواهم بیایم رختکن بگویم کمتر گل بخورید آبرویمان نرود! گفتم میخواهی بیایی روحیه بچهها را تضعیف کنی؟ لازم نکرده! خودم به رختکن رفتم و گفتم بچهها من پرسپولیس را میشناسم میتوانیم صعود کنیم، دور بعد خلاصه به داخل زمین رفتیم.
شروع مربیگری با شکست علی پروین
اولین دوره مربیگری ناصر حجازی به سال ۱۳۶۱ که به عنوان بازیکن مربی فعالیت میکرد و استقلال را نایب قهرمان آن سال کرد و پرسپولیس علی پروین را شکست داد و اولین تجربه مربیگری خارجی حجازی در محمدان بنگلادش بود، نقطه اوج این باشگاه در سال ۱۳۶۷ با پیروزی بر پرسپولیس و صعود به یکچهارم نهایی جام باشگاههای آسیا رقم خورد.
حجازی در مورد آن مسابقه میگوید: «رئیس باشگاه گفت میخواهم بیایم رختکن بگویم کمتر گل بخورید آبرویمان نرود! گفتم میخواهی بیایی روحیه بچهها را تضعیف کنی؟ لازم نکرده! خودم به رختکن رفتم و گفتم بچهها من پرسپولیس را میشناسم میتونیم صعود کنیم دور بعد خلاصه به داخل زمین رفتیم. در نیمه اول با گل کرمانی از ما جلو افتادند. در بین دو نیمه حسابی به بچهها توپیدم. چشمتان روز بد نبیند با گل بیژن طاهری بازی را مساوی کردیم. بعد از آن گل خیلی فشار آوردیم چون برای صعود نیاز به برد داشتیم. بازی طوری شده بود که فنونیزاده کاپیتان پرسپولیس میگفت بچهها بزنید زیرش ۱–۱ هم میریم بالا! در دقیقه ۸۸ سانتری شد و مهاجم خارجی و سرعتی ما توپ را از زیر دستان سلطانی وارد دروازه کرد ۲–۱ بردیم! این برد در تاریخ محمدان بنگلادش بیسابقه بود. بعد از بازی جشنی گرفتند که باورنکردنی بود. تمام مردم شهر بیرون آمده بودند. در جشن شهردار و وزیر امور خارجه هم حضور داشتند.»
او هر وقت از روزهای حضور در هند و بنگلادش حرف میزد بغض میکرد و همیشه میگفت: هیچکسی نمیتواند یک ساعت آن زندگی را تحمل کند. او در مصاحبهای گفته بود: «روزهای اولی که در هند و سپس بنگلادش بودم فقط میتوانستم روزی یک وعده شکمم را سیر کنم آنهم نه با غذای خوب و مقوی بلکه با نان یا موز که ارزان بود. این سختیها را به جان خریدم تا از اصولم برنگردم، تا جلوی کسی تعظیم نکنم، تا دست کسی را نبوسم، تا مردانگیام را به حراج نگذارم، تا خداوند را ناراحت نکنم که آدم باشرافت و باعزتی باشم.»
حجازی در دوران سرمربیگری موفق شد استقلال را به مقام نایب قهرمانی در لیگ تهران و باشگاههای آسیا و قهرمانی در لیگ آزادگان برساند. در تیمهای سپاهان اصفهان، ذوب آهن اصفهان، استقلال رشت، ماشینسازی تبریز، استقلال اهواز، ابومسلم خراسان، نساجی قائمشهر نیز به مربیگری پرداخت که موفقیت چندانی نصیب وی نشد، هر چند تیم ماشینسازی در فصل ۷۴–۷۵ بازیهای خوبی در لیگ ایران ارائه کرد و به همین خاطر بحثهایی در مورد انتخاب حجازی به عنوان سرمربی تیم ملی در مطبوعات مطرح شد. از قول پسر وی نقل شده که در همین دوره که مصطفوی رئیس فدراسیون فوتبال بود، قرار بود حجازی به عنوان مربی تیم ملی انتخاب شود، اما در نهایت نام مایلی کهن به عنوان مربی تیم ملی اعلام شد.
در سال ۱۳۸۶ پس از انتخاب مجدد علی فتحاللهزاده به سمت مدیرعاملی، مجدداً سرمربی باشگاه استقلال تهران شده که پس از نتایج بسیار ضعیف هواداران خواستار استعفای وی شدند در هفته چهاردهم از سرمربیگری استقلال برکنار و فیروز کریمی جایگزین او شد. وی در زمان مربیگریاش بازیکنان بزرگی همچون علی دایی، رحمان رضایی، علی رضا اکبرپور و علی اکبر استاداسدی را به فوتبال ایران معرفی کرد.
داستان پاداش عجیب جام جهانی
با سرمربیگری رایکوف در تیم ملی، او عزیز اصلی و فرامرز ظلی را کنار گذاشت و ناصر حجازی را برگزید. در مرداد ۱۳۴۸، تیم ملی برای بازیهای دوستانه راهی شوروی شد و پنج مسابقه انجام داد. در چهار دیدار اول حجازی دروازهبان تیم بود که اولین تجربه ملی وی محسوب میشد. در برابر تیم ایوانوفو چهار گل خورد، در برابر مینسک دو و در مقابل ویلنوسک و کالنین هم سه بار دروازه اش گشوده شد، دوازده گل خورده در چهار مسابقه باعث شد تا در بازی پنجم جای خود را به رضا قفلساز بدهد. پس از آن حجازی اولین بازی ملی رسمی خود را در سن ۱۹ سالگی در ۲۲ شهریور ۱۳۴۸ در آنکارا در مقابل تیم ملی پاکستان در جام اکو انجام داد که با نتیجه ۴ بر ۲ به نفع ایران پایان یافت. در بازی دوم او در مقابل تیم ملی ترکیه چهار گل در نیمه اول دریافت کرد. عملکرد تیم پس از این مسابقات مورد انتقاد قرار گرفت تا جایی که کیهان ورزشی نوشت: «مربی خارجی اگر ارسطو هم باشد هرگز نمیتواند ما را بشناسد… باید تیم فاتح آسیا حفظ میشد و باید فرزامی و یاوری و ظلی و طالبی را میآوردند نه این چند بچهٔ بیتجربه را».
قبل از صعود ایران به جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین به بازیکنان قول اعطای خانه در شهرک غرب تهران و پاداش داده شده بود، پس از صعود، فدراسیون فوتبال زیر بار وعده داده شده نرفت. حجازی در آستانه سوار شدن بازیکنان به هواپیما برای سفر به آرژانتین درخواست اجرای وعدهها را کرد و گفت که پا به هواپیما نخواهد گذاشت، در واپسین لحظات پاکت پولی تهیه شد و تحویل حجازی شد و او پاکت را تحویل همسرش داد.
حجازی بعداً گفت: «تا پول نگرفتم سوار هواپیما نشدم. اما چرا؟ تا آخرین لحظه فکر نمیکردم که فدراسیون فوتبال در حقم کم لطفی کند. اصرار میکردم اگر نتوانم پول تهیه کنم همسرم به جرم کشیدن چک بی محل دستگیر میشود… پای پله هواپیما به مهاجرانی گفتم تا اینجا روی قول شما حساب میکردم. اما حالا اگر قرار است همسرم به زندان بیفتد به آرژانتین نمیآیم. در تهران میمانم…»
آخرین بازی ملی حجازی در سال ۱۳۵۹ در برابر کویت انجام شد و بعد از آن به دلیل قانون عجیبی معروف به «قانون ۲۹ سالهها» که حضور دروازهبانان بالای ۲۹ سال در تیم ملی را ممنوع میکرد از تیم ملی کنار گذاشته شد.[۲۵] این قانون در پی آن ابلاغ شد که در اوایل انقلاب در شروع یکی از بازیهای استقلال تهران مسئولان حراست سازمان تربیت بدنی برای مراسم ابتدایی بازی به بازیکنان هر دو تیم عکسهایی از روحالله خمینی داده بودند تا هنگام قرائت قرآن در دست بگیرند ولی ناصر حجازی از گرفتن عکس خمینی امتناع کرد. پس از این اتفاق مسئولان از ورود حجازی به زمین جلوگیری کردند و چند روز بعد از آن مسئولان تربیت بدنی از جمله نصرالله سجادی قانون عدم حضور بازیکنان بالای ۲۹ سال در تیم ملی را ابلاغ کردند. «قانون ۲۹ سالهها» در آن زمان تنها به ناصر حجازی ابلاغ شد[۳۰] و بسیاری بر این باورند که این قانون تنها برای کنار گذاشتن حجازی که دقیقاً در آن زمان ۲۹ساله بود، تدوین شد.
ناصر حجازی در دهه ۱۳۵۰ دروازهبان اصلی تیم ملی ایران بود و با این تیم دو بار قهرمان جام ملتهای آسیا (۱۹۷۲ و ۱۹۷۶) و یک بار قهرمان بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران شد. او در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین هم شرکت کرد و عملکرد خوبی در جام جهانی داشتت. با وجود اینکه ایران در مرحلهٔ گروهی ۸ گل دریافت کرد (که چهار تای آنها از روی نقطه پنالتی وارد دروازه شدند) عملکرد حجازی مورد توجه تیم منچستر یونایتد قرار گرفت و مدتی هم با این تیم تمرین کرد. پس از آنکه فدراسیون فوتبال ایران به او اجازه نداد به منچستر بپیوندد از طرف باشگاه منچستر یک هفته به او فرصت داده شد تا رضایت نامه دریافت کند اما نتوانست در فرصت مقرر رضایتنامه بگیرد و پس از پایان این مدت، منچستر با دروازهبان دیگری قرارداد امضا کرد. او همچنین سهمیه حضور در المپیک ۱۹۷۶ مونترآل و مقام سومی جام ملتهای آسیا ۱۹۸۰ را هم بهدستآورد.
ثبتنام ناصر حجازی در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری
حجازی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۸۴ ثبت نام کرد و گفته بود که اگر تأیید صلاحیت شود ۳۰ میلیون رأی میآورد.[۵۶] و اعلام کرده بود که در صورت پیروزی در انتخابات احمد نیککار را به معاون اولی برمیگزیند ولی شورای نگهبان صلاحیت او را برای شرکت در انتخابات رد کرد. او پس از ثبت نام به روزنامه خبرورزشی گفت: چه ایرادی دارد ورزشیها هم کار سیاسی انجام بدهند؟ الان که در ورزش ما سیاستمداران فعالیت دارند حالا چه ایرادی دارد مثلاً حجازی کار سیاسی کند؟! من شرایط اولیه را که برای ثبت نام دارم. اگر صلاحیتمان را تأیید کردند که شرکت میکنیم و فکر نمیکنم ایرادی داشته باشد.
فوتبال ایران
جملات ناصر حجازی در مورد فوتبال پاک: «سال هاست میگویم فوتبال ایران ناپاک است. اگر مأمور راهنمایی و رانندگی به جای برگه جریمه پول نگیرد، مربی هم از دستیارش و بازیکن پول نمیگیرد. در یک جامعه همه مسائل به هم ربط دارند و علت و معلول هم هستند. «مدام میگوییم فوتبال ناپاک من فقط میخواهم بپرسم که دیگر جاهای ما پاک است که توقع پاکی فوتبال را داشته باشیم؟ باید همه چیزمان به هم بیاید.»
جشنواره حجازی
امیر رفیعی از دوستان نزدیک ناصر حجازی در سوم خرداد ماه ۱۳۹۶ بر اساس طرحی از سوی خودش، اولین دوره از جشنواره فوتبال ایران را با یاد و نام ناصر حجازی و تحت عنوان جشنواره حجازی برپا و مدیریت کرد تا برای نخستین بار از بهترینهای فوتبال ایران طی یک جشنواره تقدیر به عمل آید. در این رویداد چهرههای مطرحی از عرصههای سیاست، ورزش و هنر از جمله حسن حبیبی، فرامرز ظلی، اکبر کارگرجم، بهتاش فریبا، تیمور غیاثی، علی دایی، عادل فردوسیپور، همایون اسعدیان، حسن فتحی و محمدرضا عارف حضور داشتند.
حجازی در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ در حین تماشای دیدار تیم فوتبال استقلال مقابل پاس همدان در روز آخر لیگ برتر بهدلیل وخامت حالش به کما رفت و در حالی که از بیماری سرطان ریه رنج میبرد، در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۰، ساعت ۱۰:۵۵ صبح، در بیمارستان کسری در تهران درگذشت. ناصر حجازی در طول ۱۸ ماه بیماری هیچ گونه کمک دولتی را قبول نکرد. او دربارهٔ بیماریش و حضور مسئولان دولتی در کنار خود در بیمارستان گفته بود: «خیلی از مسئولان آمدند. من احتیاجی به کمک آنها نداشتم. آنها عددی نیستند که بخواهند به من کمک کنند، در اندازهٔ این حرفها نیستند که بخواهند به ناصر حجازی کمک کنند.»
مزار حجازی در قطعه نام آوران بهشت زهرا
حجازی در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ در حین تماشای دیدار تیم فوتبال استقلال مقابل پاس همدان در روز آخر لیگ برتر بهدلیل وخامت حالش به کما رفت و در حالی که از بیماری سرطان ریه رنج میبرد، در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۰، ساعت ۱۰:۵۵ صبح، در بیمارستان کسری در تهران درگذشت. ناصر حجازی در طول ۱۸ ماه بیماری هیچ گونه کمک دولتی را قبول نکرد. او درباره بیماریش و حضور مسئولان دولتی در کنار خود در بیمارستان گفته بود: «خیلی از مسئولان آمدند. من احتیاجی به کمک آنها نداشتم. آنها عددی نیستند که بخواهند به من کمک کنند، در اندازهٔ این حرفها نیستند که بخواهند به ناصر حجازی کمک کنند.»
مراسم تشییع جنازه ناصر حجازی ابتدا قرار بود در سهشنبه ۳ خرداد ۱۳۹۰ برگزار شود که با درخواستهای اهالی ورزش و فوتبال و هواداران او به دلیل اینکه عده بیشتری بتوانند در این مراسم شرکت کنند به چهارشنبه ۴ خرداد موکول شد. همچنین قرار بر این بود که ناصر حجازی در ورزشگاه شیرودی تشییع شود که با مخالفت شورای تأمین روبرو شد و مراسم تشییع به ورزشگاه آزادی انتقال یافت.
گفتنی است؛ مراسم سیزدهمین سالگرد درگذشت ناصر حجازی پیشکسوت تیم فوتبال استقلال تهران روز پنجشنبه ۳ خرداد ۱۴۰۳ از ساعت ۱۰ صبح در قطعه نامآوران بهشت زهرا (س) برگزار میشود.
خبرنگار: سما پالوده
نظر شما