به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ هر سال که به لحظات پایانی ماه شعبان نزدیک می‌شویم، خود را آماده ورود به میهمانی خدا می‌کنیم که در این بین، شیخ طوسی از حارث بن مغیره نضری روایت کرده است: که امام صادق (ع) در شب آخر ماه شعبان و شب اوّل ماه رمضان چنین می‌خواند:

اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ وَجُعِلَ هُدیً لِلنَّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فِیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، یَا مَنْ أَخَذَ الْقَلِیلَ وَشَکَرَ الْکَثِیرَ اقْبَلْ مِنِّی الْیَسِیرَ

خدایا، این ماه مبارک که قرآن در آن نازل گشته و هدایتی برای مردم و دلایل روشنی از هدایت و تمیز میان حق و باطل قرار داده شده است، فرا رسید، پس ما را در آن به‌سلامت بدار و آن را برایمان سالم نگهدار و از سوی خویش در حال آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیرش،‌ای آن‌که اندک را بپذیرد و بسیار را قدر نهد، از من اندک را بپذیر.

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ لِی إِلیٰ کُلِّ خَیْرٍ سَبِیلاً، وَمِنْ کُلِّ مَا لَاتُحِبُّ مانِعاً یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا مَنْ عَفا عَنِّی وَعَمَّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ، یَا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْنِی بِارْتِکابِ الْمَعاصِی، عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ، یَا کَرِیمُ

خدایا، از تو درخواست می‌کنم برای من به‌سوی هر خیری راهی و از هرچه نمی‌پسندی مانعی قرار دهی،‌ای مهربان‌ترین مهربانان،‌ای آن‌که از من درگذشت و از آنچه از زشتی‌ها در پنهان انجام دادم چشم‌پوشی کرد،‌ای آن‌که مرا به سبب ارتکاب گناهان سرزنش ننمود، عفوت، عفوت، عفوت را خواهم،‌ای کریم.

إِلٰهِی وَعَظْتَنِی فَلَمْ أَتَّعِظْ، وَزَجَرْتَنِی عَنْ مَحارِمِکَ فَلَمْ أَنْزَجِرْ، فَما عُذْرِی، فَاعْفُ عَنِّی یَا کَرِیمُ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ

خدایا پندم فرمودی، پندپذیر نشدم و از حرام‌هایت بازم داشتی، باز نایستادم، پس مرا چه عذری است؟ از من درگذرای کریم، عفوت، عفوت را خواهم.

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ، عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِکَ، یَا أَهْلَ التَّقْویٰ وَیَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ

خدایا! آسودگی به گاه مرگ و عفو هنگام حساب را از تو می‌خواهم، گناه از بنده‌ات بزرگ شده، پس شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد،‌ای پروا پذیر و شایسته آمرزش، عفوت، عفوت را خواهم.

اللّٰهُمَّ إِنِّی عَبْدُکَ بْنُ عَبْدِکَ بْنُ أَمَتِکَ ضَعِیفٌ فَقِیرٌ إِلیٰ رَحْمَتِکَ، وَأَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنیٰ وَالْبَرَکَةِ عَلَی الْعِبادِ، قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ أَحْصَیْتَ أَعْمالَهُمْ، وَقَسَمْتَ أَرْزاقَهُمْ، وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً أَلْسِنَتُهُمْ وَأَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ، وَلَا یَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَکَ، وَلَا یَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَکَ، وَکُلُّنا فَقِیرٌ إِلیٰ رَحْمَتِکَ، فَلا تَصْرِفْ عَنِّی وَجْهَکَ، وَاجْعَلْنِی مِنْ صالِحِی خَلْقِکَ فِی الْعَمَلِ وَالْأَمَلِ وَالْقَضاءِ وَالْقَدَرِ

خدایا! من بنده تو، فرزند بنده تو، فرزند کنیز توأم، ناتوانم، به رحمتت نیازمندم، تو فرود آورنده دارایی و برکت بر بندگانت هستی، چیره و توانایی، کارهای بندگان را شمرده‌ای و روزی‌شان را قسمت کرده‌ای و زبان‌ها و رنگ‌هایشان را مختلف قرار دادی، آفرینشی از پس آفرینش دیگر، بندگان کرانه‌های دانشت را نمی‌دانند و جایگاهت را اندازه ندارند و همه ما نیازمند به رحمت توییم، روی از من برمتاب و مرا در عمل و آرزو و قضا و قدر از شایستگان بندگانت قرار ده.

اللّٰهُمَّ أَبْقِنِی خَیْرَ الْبَقاءِ، وَأَفْنِنِی خَیْرَ الْفَناءِ عَلَیٰ مُوالاةِ أَوْلِیائِکَ، وَمُعاداةِ أَعْدائِکَ وَالرَّغْبَةِ إِلَیْکَ، وَالرَّهْبَةِ مِنْکَ، وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلِیمِ لَکَ، وَالتَّصْدِیقِ بِکِتابِکَ، وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِکَ

خدایا، مرا باقی بدار به بهترین بقاء و بمیران به بهترین مرگ، بر پایه دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت و میل به سویت و ترس از حضرتت و خشوع و وفا و تسلیم در آستانت و تصدیق به کتابت و پیروی از روش پیامبرت.

اللّٰهُمَّ مَا کانَ فِی قَلْبِی مِنْ شَکٍّ أَوْ رِیبَةٍ أَوْ جُحُودٍ أَوْ قُنُوطٍ أَوْ فَرَحٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ خُیَلاءَ أَوْ رِیاءٍ أَوْ سُمْعَةٍ أَوْ شِقاقٍ أَوْ نِفاقٍ أَوْ کُفْرٍ أَوْ فُسُوقٍ أَوْ عِصْیانٍ أَوْ عَظَمَةٍ أَوْ شَیْءٍ لَاتُحِبُّ، فَأَسْأَلُکَ یَا رَبِّ أَنْ تُبَدِّلَنِی مَکانَهُ إِیماناً بِوَعْدِکَ، وَوَفاءً بِعَهْدِکَ، وَرِضاً بِقَضائِکَ، وَزُهْداً فِی الدُّنْیا، وَرَغْبَةً فِیما عِنْدَکَ، وَأَثَرَةً وَطُمَأْنِینَةً وَتَوْبَةً نَصُوحاً، أَسْأَلُکَ ذٰلِکَ یَا رَبَّ الْعالَمِینَ

خدایا، آنچه در دلم است از شک یا تردید یا انکار یا ناامیدی یا خوشی هواپرستانه یا کبر یا سرکشی یا خودبینی یا ریا یا میل به شهرت یا نفاق‌افکنی یا دورویی یا کفر یا نافرمانی یا گناه یا فخرفروشی یا هرچه که نزد تو ناخوشایند است، پس از تو درخواست می‌کنم‌ای پروردگارم که آن‌ها را تبدیل کنی به ایمان به وعده‌ات و وفای به پیمانت و خشنودی به قضایت و پارسایی در دنیا و رغبت به آنچه نزد توست و انتخاب نیکو و آرامش و توبه خالص، همه این‌ها را از تو درخواست می‌کنم‌ای پروردگار جهانیان.

إِلٰهِی أَنْتَ مِنْ حِلْمِکَ تُعْصیٰ فَکَأَنَّکَ لَمْ تَرَ، وَمِنْ کَرَمِکَ وَجُودِکَ تُطاعُ فَکَأَنَّکَ لَمْ تُعْصَ، وَأَنَا وَمَنْ لَمْ یَعْصِکَ سُکَّانُ أَرْضِکَ فَکُنْ عَلَیْنا بِالْفَضْلِ جَواداً، وَبِالْخَیْرِ عَوَّاداً، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ صَلاةً دائِمَةً لَاتُحْصیٰ وَلَا تُعَدُّ وَلَا یَقْدِرُ قَدْرَها غَیْرُکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

بار خدایا از روی بردباری‌ات نافرمانی شوی و به خاطر کرم و بخشندگی‌ات اطاعت گردی چنان‌که گویا نافرمانی نشدی و من و هر که نافرمانی‌ات نکردند، ساکنان زمین توییم، بر ما با فضل بخشنده باش و با خیر بهره رسان،‌ای مهربان‌ترین مهربانان و درود خدا بر محمّد و خاندانش باد، درودی همواره که به شمار و عدد در نیاید و قدرش را جز تو نداند،‌ ای مهربان‌ترین مهربانان.

اعمال شب اول ماه رمضان

در آن چند عمل مستحب است:

1- استهلال؛ یعنی جستجوی هلال ماه و بعضی استهلال این ماه را واجب دانسته‌‏اند.

2- چون رؤیت هلال کرد، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله کرده و دست‌ها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده و چند دعایی که در مفاتیح الجنان آمده است را بخواند.

3- غسل شب اول ماه

4- زیارت قبر امام حسین (ع)

5- دو رکعت نماز در شب‏ اول: در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» بخواند و از خدا بخواهد تا او را کفایت کند و از دردها و  آنچه می‌ترسد، نگهداری کند.

6- خواندن دعای امام جواد (ع) بعد از نماز مغرب

7- خواندن دعای دیگری از امام صادق (ع) در شب اول ماه رمضان: اللّهمّ ربّ شهْر رمضان منزّل الْقرْآن هذا شهْر رمضان الّذی...

8- خواندن دعایی از رسول اکرم (ص) در شب اول ماه مبارک رمضان: اللّهمّ إنّه قدْ دخل شهْر رمضان اللّهمّ ربّ شهْر رمضان الّذی أنْزلْت فیه الْقرْآن و جعلْته بیّناتٍ من الْهدی‏ و الْفرْقان اللّهمّ فبارکْ لنا فی شهْر رمضان و أعنّا علی صیامه و صلواته و تقبّلْه منّا...

9- همچنین روایت است که پیامبر اعظم (ص) در شب اول ماه رمضان این دعا را می‏ خواندند: اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِکَ أَیُّهَا الشَّهْرُ الْمُبَارَکُ‌ ...

شیخ طوسی از حارث بن مغیْره نضْری روایت کرده که امام صادق (ع) در شب آخر شعبان و شب اوّل ماه رمضان می‌خواند: اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ وَجُعِلَ هُدیً لِلنَّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فِیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، یَا مَنْ أَخَذَ الْقَلِیلَ وَشَکَرَ الْکَثِیرَ اقْبَلْ مِنِّی الْیَسِیرَ ...

اعمال روز اول ماه مبارک رمضان

در روز نخست ماه مبارک رمضان، چند عمل مستحبّ است:

اوّل: غسل

دوم: کفی از گلاب به روی خویش بزند، تا از خواری و پریشانی نجات یابد و قدری هم به سر خود بمالد، تا در آن سال از سرسام [در برخی نسخه ها: برسام، به معنی بیماری سینه] ایمن گردد.

سوّم: دو رکعت نماز اول ماه را بجا آورد و صدقه بدهد

چهارم: دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره های «حمد» و «انّا فتحنا» را و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند، تا حق تعالی در آن سال بدیها را از او دور سازد، و تا سال آینده در پناه خدا باشد.

پنجم: پس از طلوع فجر این دعا را بخواند

اللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا صِیَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَیوَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی

ششم: دعای چهل وچهارم صحیفه کامله را اگر در شب قبل نخوانده بخواند

هفتم: علاّمه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به سند صحیح روایت کرده اند که حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام فرمود: در ماه مبارک رمضان در آغاز سال، یعنی روز اول این ماه - چنان که علما فهمیده اند - این دعا را بخوان، و فرمود: هرکه این دعا را برای رضای خدا، و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش ضرر برساند به او نرسد، و حق تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می شود حفظ می نماید و دعا این است:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی دَانَ لَهُ کُلُّ شَیْ ءٍ وَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ ءٍ وَ بِعَظَمَتِکَ الَّتِی تَوَاضَعَ لَهَا کُلُّ شَیْ ءٍ وَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی قَهَرَتْ کُلَّ شَیْ ءٍ...

گفتنی است؛ حجت‌الاسلام موحد نژاد -عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری- با بیان اینکه رویت هلال ماه مبارک رمضان در روز یکشنبه (۲۰ اسفندماه) امکان پذیر نیست گفت: هلال ماه رمضان در روز دوشنبه ۲۱ اسفند به راحتی قابل رویت است. 

بنابراین مسلمانان خداجوی ایران از روز سه‌شنبه روزه‌دار خواهند بود.

خبرنگار: سما پالوده