به گزارش گروه استانی حیات، جلیل قلمقاش دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با اشاره به انتشار برخی از فیلمها درباره آتشفشان «تفتان» با تاکید بر اینکه رفتار آتشفشان تفتان نسبت به ماههای گذشته تغییر محسوسی نداشته، اعلام کرد: طرح پایش و نظارت بر رفتار آتشفشانهای تفتان و بزمان در گذشته به طور مشترک تهیه و ارائه میشد، اما متاسفانه تاکنون تامین اعتبار نشده است.
وی، با بیان اینکه در روزهای اخیر چند شهروند با ارسال تصاویری از کوه تفتان در شهرستان خاش، از افزایش فعالیت این آتشفشان و خروج دود غلیظ از آن خبر دادند، تاکید کرد: این شهروندان عنوان کردند که صدها دریچه خروجی گاز گوگرد در این کوه ایجاد شده و این موضوع باعث نگرانی هموطنان شده است.
دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشو ، کوه تفتان را یکی از آتشفشانهای نیمه فعال دانست که آخرین فوران این آتشفشان در سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ بوده است.
وی، یادآور شد: افزایش گازهای خروجی در فصل زمستان از این آتشفشان به دلیل افزایش بارش و نفوذ آب به داخل این سامانه آتشفشانی و افزایش بخار طبیعی است. به این صورت که شدت خروج این گازها که بخش بزرگی از آنها بخار آب است، در فصلهای پر بارش به دلیل نفوذ آبهای جوی بیشتر به داخل سامانه آتشفشان افزایش مییابد.
قلمقاش اضافه کرد: در این راستا به منظور بررسی و ارزیابی وضعیت این آتشفشان بر اساس آخرین مطالعات و همچنین بررسی داستان افزایش گازهای خروجی بر اساس دادههای علمی مطالعات میدانی را اجرایی کردیم.
آتشفشانهای خاموش
وی آتشفشان تفتان را به همراه آتشفشان بزمان جوانترین آتشفشانهای کمان ماگمایی مکران توصیف کرد که طی «میوسن» تا «کواترنری» فعالیت ماگمایی گستردهای در بالای منطقه فرورانش مکران داشتهاند.
دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور ادامه داد: ترکیب گدازهها و سنگهای آذرآواری تفتان، آندزیت بازالتی، آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت هستند. بر اساس تعیین سنسنجی ایزوتوپی به روش پتاسیم-آرگن، توسط بیابانگرد و مرادیان (Biabangard and Moradian, ۲۰۰۸)، آتشفشان تفتان در فاصله زمانی ۶.۹۵ تا ۰.۷۱ میلیون سال قبل فعال بوده است. پانگ و همکاران (Pang et al., ۲۰۱۴) با اجرای آزمایشهایی به روش اورانیوم-سرب روی بلورهای زیرکن، فورانهای آتشفشانی تفتان را به محدوده زمانی به ۳.۴ تا ۰.۸۴ میلیون سال قبل نسبت دادهاند.
وی افزود: هرچند شایعاتی در مورد فعالیت آتشفشانی تفتان در سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ وجود دارد، ولی مستندات علمی برای آن گزارش نشده است. بر اساس نتایج سنسنجی ایزوتوپی من و همکاران (۲۰۱۹) به نظر میرسد فعالیت ماگمایی بزمان جوانتر از فعالیتهای ماگمایی آتشفشان تفتان هستند.
قلمقاش با بیان اینکه در اطراف تفتان «دودخان» یا گازفشان و چشمههای آبگرم وجود دارد که هر دو نشانههای وجود مخزن ماگمایی در عمق آتشفشان تفتان هستند، گفت: محققان دمای گازهای خروجی تفتان را ۱۶۰ درجه سانتیگراد اندازهگیری و اعلام کردهاند حجم آبهای جوش موجود در گازهای خروجی تفتان ناچیز بوده و تقریبا تمام گازهای خروجی تفتان منشأ ماگمایی دارند.
بررسی فیلمهای سالهای گذشته دودخانها با فیلمهای جدید که از نزدیک، دودخانها را نشان میدهد، نشانگر فعالیت تقریبا مشابه و عدم تغییر شدت آنهاست. در سالهای اخیر در رأس آتشفشان تفتان (قله جنوبی) دهها دودخان یا گازفشان کوچک و بزرگ فعال بوده که مقایسه فیلمهای قدیمی و فیلم روزهای اخیر نشانگر عدم تغییر قابل توجه گازفشانها است.
شدت خروج این گازها که بخش بزرگی از آنها بخار آب است، در فصلهای پر بارش به دلیل نفوذ آبهای بیشتر جوی به داخل سامانه آتشفشان افزایش مییابد. بررسی موقعیت دادههای در دسترس لرزهای در ماههای اخیر نیز نشانگر عدم فعالیت لرزهای در منطقه است.
نظر شما