شایعه، خبر یا اطلاعی غیر موثق است که اعتبار خود را از تواتر و شیوع خود میگیرد و شایعه پذیران بر این باورند: چون همه میگویند پس صحت دارد! شنونده شایعه نیز، بدون دلیل و مدرک و فقط به دلیل شیوع و تواتر آن، شایعه را می پذیرد و شبه واقعیت را واقعیت می پندارد و اخبار دروغ را راست تلقی می کند.
●انواع شایعه:
۱. بخشی از شایعات فراتر از تخریب چهره فرد، با هدف آسیب رساندن به جامعه پا به میدان می گذارند.
۲. برخی از شایعات برای ترویج بدبینی و آزار و اذیت نسبت به اشخاص یا گروه های محبوب یا مقتدر در جامعه تولید و پخش می شوند.
۳. بعضی از شایعات بر مبنای اصل «تفرقه بیانداز و حکومت کن» و با هدف ایجاد اختلاف در بین فرمانده و سربازان، یا بین دو همسر، یا دو طایفه و گروه، ومانند آن تولید و پخش میشود.
۴. برخی از شایعات همچون پردهای از دود است که برای پنهان سازی اهداف واقعی دشمن استفاده میشود.
۵. هدف بعضی از شایعات برای ایجاد حالتی از نگرانی و ترس در بازار مالی یا اوضاع اقتصادی کشور به ویژه در زمان بحران ها و جنگ هاست.
۶. برخی از شایعات در پی جدایی بین زن و شوهر و هتک حرمت افراد از طریق بدنام کردن یکی از همسران است که به آن قذف گفته میشود.
۷. برخی از شایعات در مقطع زمانی کوتاه، گروه وسیعی را در بر می گیرند و با واکنش سریع مردم رو به رو می شوند.
۸. برخی از شایعات به منظور ایجاد ترس، رُعب و وحشت، شایع می شوند و هدف آن ها ایجاد فضای ترس، وحشت، نگرانی و ناامیدی در میان مردم است.
۹. بعضی از شایعات علیه شخصیت رهبری جامعه اسلامی و با هدف تخریب چهره ولی فقیه زمان صورت می پذیرد.
۱۰. بخشی از شایعات با هدف تخریب چهره مسئولین خدمتگزار و اثرگذار جامعه و نظام اسلامی شکل می پذیرد.
۱۱. بعضی از شایعات با هدف تضعیف یا تخریب اصول امنیتی جامعه صورت می پذیرد.
۱۲. برخی از شایعات، به آرامی منتشر میشوند و مردم آن را به صورت پنهانی و در گوشی به یکدیگر منتقل میکنند ، تا در همه جا پخش میگردد.
۱۳. بعضی از شایعات، چون آتشی به خرمن، در زمانی کوتاه ، گروه وسیعی را تحت پوشش میگیرد و چون بار هیجانی و عاطفی فراوانی دارد، موجب بازتاب فوری میگردد.
۱۴. برخی از شایعات هر گاه شرایط را مساعد بیابد، قوت میگیرد و در غیر اینصورت مخفی میماند تا موقعیت فراهم شود.
۱۵. برخی از شایعهها در زمان اضطراب مردم منتشر میشود؛ زمانی که همگی از یک چیز ترسیدهاند و آماده پذیرش شایعههایی در مورد موضوع ترس خود هستند.
۱۶. بعضی از شایعهها موجب بروز وحشت میشود و هم زمان با پخش گزارش های مربوط به شکست یا نزدیک شدن سربازان دشمن، مطرح میگردد. هر کس شایعه را باور کند ، معمولا رفتارهایی ناگهانی و خشونتآمیز و توام با فرار انجام میدهد.
۱۷. بعضی از شایعات با هدف حرمت شکنی و بردن آبروی برادر دینی صورت می پذیرد و آرامش و آسایش فرد و جامعه را مخدوش می کند.
● عوامل شایعه ساز:
شایعه دارای سه مرحله تولد، حیات و مرگ است.
تولد شایعه به وسیله این افراد شکل می پذیرد:
۱. دشمن داخلی و خارجی؛
۲. سرویس های اطلاعاتی و جاسوسی دشمن؛
۳. ستون پنجم دشمن؛
۴. منافقین و مزد بگیران از دشمن؛
۵. بنگاه های خبرپراکنی دشمن؛
۶. روزنامه نگاران سست ایمان؛
۷. وبلاگ نویسان دنیا طلب؛
۸. افراد روانی؛
۹. افراد ضعیفالنفس؛
۱۰. افراد ضعیف الایمان و بی ایمان.
این افراد هنگامی که مردم به دنبال کسب معلومات دقیق جهت فهم مسائل پیرامون خود هستند و به آن دسترسی پیدا نمیکنند، با شایعه سازی، اقدام به ارائه اطلاعات تحریفشده و بیاساس مینمایند.
● ابزار پخش شایعه:
۱. اینترنت؛
۲. روزنامه ها؛
۳. رادیو و تلویزیون؛
۴. تلفن همراه؛
۵. فضاهای مجازی؛
۶. خبرگزاری ها.
● هدف شایعه سازان:
۱. ایجاد بدبینی نسبت به نظام و مسئولان آن؛
۲. افزایش اضطراب و نگرانی در مردم؛
۳. ترور شخصیت افراد موثر و خدوم؛
۴. ایجاد فضای ناسالم اجتماعی؛
۵. ایجاد تقابل و صف بندی میان آحاد مردم؛
۶. ایجاد وجاهت و اعتبار اجتماعی برای شایعه ساز؛
۷. اطمینان آفرینی و حمایت عاطفی؛
۸. فرا فکنی؛ برای رهایی از ترس ها، آرزوها و خصومت ها؛
۹. صدمه زدن، تهمت زدن، غیبت کردن و سپربلا قرار دادن دیگران؛
۱۰. خود شیرینی نزد شنونده؛
۱۱. متزلزل کردن اعتماد عمومی؛
۱۲. شکستن ابهت و قدرت نظام اسلامی.
● اثرات شایعه در جامعه:
۱. ایجاد جنگ روانی؛
۲. ایجاد و افزایش اضطراب و نگرانی در جامعه؛
۳. تشدید کینهها و خصومتها؛
۴. ایجاد تفرقه و تضاد در میان مردم؛
۵. اوجگیری غیبت، دروغ و تهمت در جامعه؛
نظر شما