به گزارش گروه اقتصادی حیات؛ امروز (سه شنبه) در نخستین جلسه سند سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور، ضمن تشریح سند سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی به بازخوانی سند و بحث و تبادل نظر با بخش خصوصی پرداخته شد.
در بخش نخست این مراسم «سعید صدیقیان»، معاون سازمان فضایی ایران به شرح برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور پرداخت و گفت: با مرور برنامه فضایی که در گذشته تدوین شده بود، ارزیابی‌هایی انجام شد و مقایسه تطبیقی نیز انجام داده‌ایم.
وی با بیان یانکه در برنامه قبلی به نیازهای راهبردی و تجاری حوزه فضا بی‌توجهی شده بود، خاطرنشان کرد: در برنامه جدید 10 ساله فضایی شناسایی نیازها و تجمیع تقاضای فناوری‌های فضایی کشور، نگاه جامع به زیست بوم فضایی، لحاظ مولفه‌ّای تجاری و اقتصادی در تدوین برنامه 10 ساله، تمرکز بر حل و اصلاح موانع مقرراتی و قانونی، نگاه ویژه به توسعه ظرفیت بخش غیر دولتی و شرکت‌های دانش بنیان خصوصی، تدوین ساختار بر اساس جامعیت برنامه و لحاظ تمامی حوزه های صنعت فضایی از قبیل اکتشافات فضایی و پایش طیف صورت گرفته است.
وی درباره مطالعاتی که در این حوزه انجام شده اظهار داشت: مرور برنامه‌های مصوب کمیسیون راهبردی شورا، تعامل با جامعه کاربران، بررسی و مقایسه تطبیقی وضعیت صنعت فضایی در کشورها، بررسی اسناد و تکالیف بالادستی، عارضه‌یابی رشد صنعت فضایی و تحقق برنامه‌ها با تعامل و اخذ نظر بازیگران این حوزه، اخذ نظرات خبرگان و برگزاری 60 جلسه مطالعاتی از جمله اقداماتی است که در این بخش صورت گرفته است.
معاون سازمان فضایی افزود: تمامی کشورهای منطقه مبتنی بر زنجیره ارزش صنعت فضایی نهادهای فعال را راه‌اندازی نموده و برنامه جامع فضایی میان مدت و بلند مدت را تدوین کرده‌اند.
صدیقیان درباره عوارض کلی که در صنعت فضایی کشور وجود دارد گفت: عدم استقرار نظام مدیریت پژوهش در راستای تقویت زنجیره تامین و توسعه جزیره‌ای فناوری فضایی، معطوف بودن اجرای برنامه‌های فضایی به منابع محدود دولتی، تمرکز ساختار اجرایی بر رویکرد صرفا پروژه‌ای و غفلت از تفکر راهبردی مبتنی بر توسعه زیست‌بوم، کمرنگ بودن بخش خصوصی در این بخش، عدم جامعیت اسناد و تکالیف بالادستی بر تمامی حوزه‌های تجاری و فناوری حوزه فضا از عوارض کلی در صنعت فضایی است.
وی درباره عوارض اجرایی که در صنعت فضایی وجود دارد و در برنامه 10 ساله جدید فضایی احصا شده است افزود: مسائل موجود معماری کلان حوزه فضایی کشور و نبود نگاشت نهادی در اجرای برنامه‌های راهبردی، ضعف در نظام مدیریت پروژه در تعریف صحیح پروژه‌های فضایی مبتنی بر امکان‌سنجی با رویکردهای فنی و تجاری، اجرای بدون نظارت بیرون پروژه‌ها و عدم شکل‌گیری توسعه نهادهای نظارتی مستقل و معتمد، نوسانات تجربه شده در تامین منابع اعتباری و مالی و اجرای پروژه‌های فضایی، عدم برنامه‌ریزی مناسب برای تربیت، حفظ و افزایش بدنه کارشناسی متخصص و خبره، تحریم‌های بین‌المللی و اثرات ناشی از تحریم‌ها و افزایش قیمت تمام شده پروژه‌ها از مهمترین عوارض کلی صنعت فضایی است.
صدیقیان درباره ماموریت و چشم انداز حوزه فضایی گفت: سرآمدی در توسعه فناوری فضایی بومی در منطقه و افزایش بهره‌مندی شهروندان، کسب‌وکارها و دولت از خدمات و فناوری‌های فضاپایه به عنوان جزو جدایی‌ناپذیری از فعالیت‌های روزمره چشم‌انداز مهمی است که در این بخش ترسیم شده است.
وی در تشریح ماموریت‌های کلان این بخش گفت: ایفای نقش قطب منطقه‌ای در پرتاب‌های فضایی با اتکا بر توسعه توانمندی‌های بومی، طرح‌ریزی و اجرای ماموریت‌های فضایی در راستای بهره مندی شهروندان، کسب‌وکارها، دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی از فناوری‌های به روز و کارآمد، تامین نیازمندی‌های کشور در حوزه زیرساخت‌ها و خدمات فضایی با هدف کاهش ریسک خدمات، تضمین مزیت‌ها و رفع گلوگاه‌ها، توسعه متوازن زنجیره ارزش صنعت فضایی با رویکرد ارتقای شاخص‌های تجاری و اقتصادی بخش فضایی کشور و گسترش متوازن دانش، علوم و اکتشافات فضایی در کشور از حمله مهمترین ماموریت‌های کلان کشور هستند.
معاون سازمان فضایی ایران اظهار داشت: متناسب با این ماموریت‌ها، اهداف کلان حوزه فضایی تدوین شده است که در این هدفگذاری توجه به حوزه سنجش از دور راداری با دقت بالا در کلاس جهانی، بومی‌سازی و تثبیت فناوری‌های فضایی مورد نیاز جهت طراحی، ساخت، پرتاب و بهره‌برداری عملیاتی ماهواره سنجش از دوری راداری با وضوح تصویر بهتر از 10 متر در استانداردهای جهانی، حضور عملیاتی در مدار زمین آهنگ و بومی‌سازی فناوری‌های مورد نیاز جهت طراحی، ساخت، پرتاب و بهره‌برداری ماهواره مخابراتی در این مدار با هدف پوشش نیازهای ارتباطی کشور، توسعه شبکه‌های ایستگاه‌های زمینی چند منظوره جهت کنترل ماهواره و بهره‌برداری از داده‌های فضایی، ارتقای پلتفرم و ایجاد سازوکارهای اشتراک‌گذاری و پردازش داده‌های فضایی به منظور دسترسی مشترک بیشتر به تصاویر ماهواره‌ای با دقت بالا، تثبیت توانمندی ماهواره سنجش از دور اپتیکی، بومی‌سازی فناوری کلیدی، توسعه علوم و اکتشافات فضایی، عملیاتی کردن فناوری‌های فضایی، توسعه، تثبیت و ارتقای قابلیت اطمینان و مزیت‌سازی در پرتاب محموله‌های مورد نیاز به مدارات مختلف، احداث و تجهیز پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی در منطقه جنوب شرق کشور در جهت دستیابی به طیف گسترده‌ای از مدارات، توسعه کاربردها، توسعه کسب و کارها و توسعه خدمات فضاپایه، افزایش قابل توجه سهم اقتصاد فضاپایه از تولید ناخالص ملی کشور و حضور در بازارهای بین المللی از جمله اهداف کلان در برنامه 10 ساله فضایی کشور است.
وی درباره سیاست‌های کلانی که برای دستیابی به این اهداف در دستور کار قرار دارد گفت: برنامه‌ریزی متمرکز و یکپارچه و الویت‌محور اجرای برنامه‌های فضایی، برنامه‌ریزی مبنی بر تقاضا محوری و بهره‌مندی اقتصادی از فناوری فضایی، فعال‌سازی و تجمیع تقاضای فناوری‌های فضایی، حفظ پایداری و حذف نوسانات در روند اجرای برنامه، ارزان‌سازی، چابک‌سازی و تسریع اجرای ماموریت‌های فضایی، رشد و تکمیل زنجیره ارزش و توسعه علوم فضایی سیاست‌های کلانی است که در خصوص سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور ترسیم شده است.
صدیقیان در ادامه و درباره اقدامات کلانی که قرار است به مرور انجام شود، افزود: پایش مستمر و شناسایی دقیق و واقع‌بینانه وضعیت موجود صنعت فضایی، تعیین و احتمالا بازتعریف نقش و ارتباط هر یک از بازیگران صنعت فضایی، نیازسنجی در بخش بهره‌برداری و تعیین الویت‌ها و پیش نیازها، تدوین نقشه راه و برنامه عملیاتی برای رسیدن به هر یک از الویت‌ها، تامین، تکمیل، به روزرسانی و اشتراک گذاری زیرساخت‌ها، استقرار نظام نظارت و ارزیابی شفاف و راهبری فعالانه روند پیشرفت برنامه‌ها و پروژه‌ها، ارتقای اثربخشی و به روزرسانی ساز و کارهای ارتباطات بین المللی، چابک‌سازی روال‌ها و ساختارهای قانونی موجود و تقویض اختیارات قانونی مقتضی و در نهایت تامین دارایی‌های مولد فضایی از طریق مشارکت بین‌المللی و تعریف پروژه‌های مشترک با کشورهای همسو از جمله اقدامات کلان در این سند است.
وی درباره ساز و کارهای اجرایی سازی این سند گفت: دبیرخانه شورای عالی فضایی مکلف است در بازه زمانی شش ماهه از تاریخ تصویب و ابلاغ سند، نقشه راه، برنامه عملیاتی، برنامه زمانبندی اجرایی سازی آن و نقش و مسئولیت‌های هر یک از دستگاهای اجرایی را در تعامل با سازمان برنامه و بودجه کشور، تدوین و به شورای عالی فضایی ارایه کند.
صدیقیان در ادامه تکالیف دبیرخانه شورای عالی افزود: همچنین سازمان فضایی ایران با همکاری سازمان برنامه و بودجه ملکف است برنامه‌های مصوب را در دستور کار هر یک از دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط قرار داده و روند پیشرفت آن را به صورت مستمر پایش کنند. دبیرخانه شورای عالی فضایی، مکلف است هر سه ماه گزارش خود را به اعضای شورای عالی فضایی ارائه دهد.
وی درباره الزامات و ضرورت‌های تضمین تحقق برنامه 10 ساله فضایی گفت: تامین منابع اعتباری برای طرح‌های فضایی با کاربری غیر تجاری و مشترک از طریق بکارگیری منابع اعتباری در اختیار ستاد کل نیروهای مسلح، تسهیل تشکیل اپراتورهای ماهواره‌ای در حوزه ارتباطات فضایی و سنجش از دور، همگرایی در اجرای برنامه‌ها و نظارت مدیریت یکپارچه سازمان فضایی بر تمام ارکان برنامه، رفع موانع قانونی در سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه‌های اپراتوری خدمات فضایی، بسترسازی به منظور تثبیت و پایداری منابع اعتباری مورد نیاز در رشد صنعت فضایی کشور از جلمه الزامات و ضرورت‌های تضمین تحقق برنامه 10 ساله فضایی کشور است. در این مراسم «حسن سالاریه» رئیس سازمان فضایی ایران، مهدی جعفری عضو هیات امنای پژوهشگاه فضایی ایران، سعید صدیقیان معاون سازمان فضایی ایران، محرم غیاثوند از گروه صا ایران حضور داشتند.
