به گزارش گروه فرهنگی حیات؛ مخصوصا اگر بدانیم که رکورد فروش سالانه سینمای ایران در سال 98 با رقمی نزدیک به 300میلیارد تومان ثبت شده است. حالا در ظاهر امر فروش 350‌میلیارد‌تومانی آن هم تنها در 10 ماه، نشان‌دهنده رشد قابل‌قبولی در مقایسه با سه سال پیش است. پس در این صورت، چرا هر بار گزارش‌هایی از کساد بودن بازار سینما در رسانه‌ها منتشر شده و صاحبان فیلم‌ها و مالکان سینماها از وضعیت فروش ناراضی هستند؟ پاسخ این پرسش را در ادامه بررسی خواهیم کرد. موضوعی که می‌توان با عنوان «نیمه پنهان بازار سینما» از آن یاد کرد. ابتدا جزئیاتی از میزان فروش را مرور کنیم.

جزئیات فروش
پس از یک‌ پاییز راکد، کمتر کسی تصور می‌کرد سینمای ایران بتواند تا عید نوروز، فیلم‌ جدیدی را به روی پرده بفرستد و گیشه آن از مرز 300میلیارد تومان عبور کند. اما با توجه به اکران چند فیلم جدید، سینماها خیلی زودتر از آنچه تصور می‌شد به رونق نسبی رسیدند تا گیشه در نخستین روزهای بهمن‌ماه بتواند از مرز 350میلیارد تومان عبور کرده و برای قله‌های دیگر خیز بردارد. سینمای ایران در سال 1401، درحالی از مرز فروش 350میلیارد تومان عبور کرد که تعداد مخاطبان آن به 11میلیون و 400هزار نفر رسید. برای این تعداد مخاطب، 536هزار سانس تعریف شد. پرفروش‌ترین فیلم امسال، «انفرادی» است که هفتم اردیبهشت به روی پرده رفت و توانست با 2میلیون و 435 هزارمخاطب، گیشه‌ای 77میلیارد و 600میلیون‌ تومانی داشته باشد. ساخته مسعود اطیابی، بدون در نظر گرفتن تورم، نخستین فیلمی است که به چنین گیشه‌ای در سینمای ایران دست یافته است.

«سگ‌بند» که در سبد نوروزی سینماها قرار داشت نیز موفق به جذب یک‌میلیون و 317هزار مخاطب شد. فیلم مهران احمدی با 42میلیارد و 200میلیون تومان فروش، به دومین فیلم‌ پرمخاطب و پرفروش امسال تبدیل شده است.


«بخارست» که از 24 آبان به روی پرده رفته، یک‌ رکورد خوب از خود به‌ جای گذاشته است. فیلم‌ مسعود اطیابی در 70 روز نمایش خود توانست با 739هزار مخاطب و 23میلیارد و 600میلیون تومان فروش، تا امروز، سومین فیلم‌ پرفروش سال باشد.

«علف‌زار» که از سوم خرداد اکران شد، اگرچه با 647هزار مخاطب، چهارمین فیلم پرفروش امسال است اما این تعداد مخاطب و گیشه 22میلیارد و 200میلیونی، نخستین ساخته کاظم دانشی را به پرفروش‌ترین فیلم‌ اجتماعی سینمای 1401 تا به امروز تبدیل کرده است.رومنس «تی‌تی» نیز که از نیمه‌های تیرماه به روی پرده رفت،‌ 657هزار مخاطب داشت. این فیلم در گیشه، 21میلیارد و 600میلیون تومان فروخت تا به پنجمین فیلم‌ پرفروش امسال تبدیل شود.

با توجه به تداوم‌ اکران آثار جدید تا انتهای سال و نمایش چند فیلم جدید، این انتظار می‌رود که سینمای ایران تا پایان این سال سخت بتواند خود را به گیشه 500میلیاردتومانی نزدیک کند.

نیمه پنهان بازار
نقش اصلی در بازار پنهان سینما را دلار بازی می‌کند. بازیگران و کارگردانان سینما رقم دستمزدهای خود را عمدتا با نرخ دلار تراز می‌گیرند. این یک رویه معمول در بازارهای بزرگ هنری از جمله سینماست. افزون بر این، ‌بسیاری از تجهیزات سینمایی، از دوربین گرفته تا تجهیزات صدابرداری و ...، همه خارجی هستند و ارزششان با دلار تعیین می‌شود. وقتی ارزش یک دوربین خارجی، از 100میلیون تومان به 300میلیون تومان می‌رسد، رقم اجاره همین دوربین هم تا سه برابر افزایش پیدا می‌کند. همه اینها یعنی بازار سینما بسیار تحت تاثیر ارزش دلار در بازار آزاد است. در سال 1398، سالی که رکورد فروش 300میلیارد‌تومانی در سینمای ایران ثبت شد،‌ ارزش دلار در بازار آزاد، 13هزار و 500 تومان بود. امروز قیمت این پول امریکایی به بیش از 44هزار تومان رسیده است.اگر برابری نرخ دلار و ریال را به عنوان شاخص مقایسه استفاده کنیم، متوجه می‌شویم در سال 98 سینماهای ایران بیش از 22میلیون دلار فروش داشته‌اند و امسال تا این‌جای کار، کمتر از 8میلیون دلار.

پسر دلفینی، ابلق، دوزیست، لوپتو و موقعیت مهدی، 5 فیلم‌ پرفروش بعدی سینماهای کشور در سال 1401 محسوب می‌شوند.

به عبارت دقیق‌تر، میانگین فروش ماهانه در سال 1398 حدود 9/  1میلیون دلار  و در 10 ماه نخست سال 1401 حدود 800هزار دلار است. افزون بر این شاخص، می‌توان تعداد مخاطبان سینما را نیز ملاک دقیقی برای بازار سینما در نظر گرفت. تعداد مخاطبان بازار سینمای ایران در سال 98 بیش از 26میلیون و 300هزار نفر بوده است. یعنی به طور میانگین هر ماه، تقریبا 2میلیون 190هزار نفر به سینما رفته‌اند. اما در 10 ماه گذشته به طور میانگین 114هزار نفر در هر ماه به سینما رفته‌اند. افزایش دستمزد عوامل از جمله بازیگران و افزایش هزینه‌های تولید از جمله اجاره تجهیزات و ... باعث شده است تمایل تولیدکنندگان به ساخت فیلم کمتر شود. این درحالی است که برخی از صاحبان آثار تولیدشده نیز مانع اکران فیلم‌هایشان شده‌اند تا در سال جدید با افزایش احتمالی قیمت بلیت، بتوانند بخشی از هزینه‌های از‌کف‌رفته را بازگردانند.