به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ امام باقر(ع)، در اول ماه رجب سال 57 هجری در شهر مدینه، دیده به جهان گشود. مدت امامت ایشان هجده سال بود. ایشان از سلاله پدر و مادری هاشمی علوی و فاطمی به شمار می آید و نخستین کسی بود که از نسل امام حسن (ع) و امام حسین (ع) به دنیا آمد.
باتوجه به در پیش بودن ولادت امام محمدباقر(ع) حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی زمانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگی حیات درباره ویژگی های اخلاقی امام محمدباقر(ع) گفت: ابن شهر آشوب در كتاب مناقب در مورد امام باقر(ع)می‌نويسد او راستگوترين و گشاده روترين و بخشنده ترين مردمان بود. در ميان اهل‌بيت(ع) كمترين ثروت و در عين حال بيشترين هزينه را داشت، هر جمعه يك دينار صدقه می‌داد و می‌فرمود صدقه روز جمعه به خاطر فضيلت اين روز بر ديگر روزها، دوچندان می‌شود. هر گاه پيشامدی غم انگيز به او روی می‌نمود، زنان و كودكان را جمع می‌كرد، خود دعا می‌كرد و آنان آمين می‌گفتند. بسيار ذكر خدا را می‌گفت. راه می‌رفت در حالی كه ذكر خدا می‌كرد، غذا می‌خورد با مردم سخن می‌گفت باز از ذكر خداوند غافل نمی‌شد. فرزندانش را جمع می‌كرد و به آنان می‌فرمود تا سرزدن آفتاب ذكر بگويند.
وی افزود: حلم امام از بارزترين صفات ايشان مي‌باشد كه مورخين اجماع دارند هرگز بدي نكرد به كسي كه به او اهانت و ظلم كرده بود و حتي در مقابل به آن شخص نيكی و احسان می‌نمود، موارد زيادی روايت شده از جمله شخصي از اهل كتاب به امام ـ عليه السّلام ـ گفت، أنت بقر!، امام با مهرباني و ملاطفت فرمودند: لا أنا باقر، يعني نه، من باقر هستم.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: از مهم ترین امتیازات امام باقر(ع) این است که حضرت بنیانگذار انقلاب فرهنگی و نهضت علمی شیعه و بلکه اسلام شمرده می شود.
حجت الاسلام زمانی با اشاره به لقب باقرالعلوم بودن امام محمدباقر(ع) گفت: اوازه ی علوم و دانش های امام باقر(ع) چنان نقاط مختلف کشور اسلامی را پر کرده بود که لقب باقر العلوم به خود گرفته بود یعنی (گشاینده ی دریچه های دانش و شکافنده ی مشکلات علوم)، امام محمد باقر (ع) با تأسیس اولین دانشگاه اهل بیت علیه السلام، شاگردان و اصحاب بسیاری را تربیت کرد و صدها فارغ التحصیل در موضوعات گوناگون به جامعه عرضه نمود.
وی افزود: شیخ طوسی (ره) اصحاب و شاگردان امام محمد باقر(ع) را 462 مرد و دو زن دانسته که در میان آنان برخی از نظر اعتبار مورد اتفاق اهل سنت و امامیه اند و برخی از فقیه ترین فقیهان صدر اسلام محسوب می شوند، در این میان عده ای از ایرانیان افتخار شاگردی و ملازمت با ایشان را داشتند که از جمله این افراد داوود بن ابی هند سرخسی، حمّاد بن ابی سلیمان و محمّد بن اسحاق بودند.
حجت الاسلام زمانی با اشاره به حضور امام محمد باقر(ع) در واقعه کربلا گفت: در واقعه کربلا امام سجاد (ع) بین 23 تا 25 سال سن داشتند و امام باقر(ع) طفلی 4 ساله بودند، در آن زمان امام زین العابدین(ع) فرزندی به جز امام محمد باقر(ع) نداشتند و تنها همسرشان، همان فاطمه دختر امام حسن(ع) بودند که در کربلا حضور داشتند، همچنین حضور امام باقر(ع) در کربلاء مورد قبول مورخان نیز است.
کارشناس مذهبی درباره دوران امامت امام محمد باقر(ع) گفت: در دوران امامت حضرت باقر(ع) فرقه هاى مذهبى و گروه هاى سياسى و مذهبى متعددى مانند معتزله، خوارج و مرجئه فعاليت داشتند و امام محمدباقر(ع) همچون سدى استوار در برابر نفوذ عقائد باطل آنان ايستادگى مى نمود و طى مناظراتى كه با سران اين گروه ها داشت، پايگاه هاى فكرى و عقيدتى آنان را در هم مى كوبيد و بى پايگى عقایدشان را با دلایلى روشن ثابت مى كرد.
حجت الاسلام زمانی با توضیح روایتی درباره حق خواهی امام محمدباقر(ع) ادامه داد: یکی از این احتجاجات گفت‌وگوى آن حضرت با «نافع بن ازرق»،يكى از سران خوارج است. روزى «نافع» به حضور امام رسيد و مسائلى از حرام و حلال پرسيد. امام به سوالات وى پاسخ داد و ضمن گفت‌وگو فرمود: به اين مارقين (از دين خارج شدگان) بگو: چرا جدايى از امير مومنان(علیه السلام) را حلال شمرديد، در صورتى كه قبلا خون خويش را در كنار او و در راه اطاعت از او نثار مى كرديد و يارى او را موجب نزديكى به خدا مى دانستيد؟! امام افزود: آنان به تو خواهند گفت كه او در دين خدا «حَكم» قرار داد. به آنان بگو: خداوند در شريعت پيامبر خود در دو مورد دو نفر را حَكم قرار داده است؛ يكى در مورد اختلاف ميان زن و شوهر است كه مى فرمايد: «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن يُرِ‌يدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّـهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرً‌ا»؛ (و اگر از جدايى و شكاف ميان آن ها بيم داشته باشيد، داورى از خانواده شوهر و داورى از خانواده زن انتخاب كنيد «تا به كار آنان رسيدگى كنند» اگر اين دو داور تصميم به اصلاح داشته باشند، خداوند كمك به توافق آنها مى كند زيرا خداوند دانا و آگاه است). «سوره نساء، آیه 35»
وی ادامه داد: ديگرى داورى «سعد بن معاذ» است كه پيامبر اسلام او را ميان خود و قبيله يهودى «بنى قريظه» حَكم قرار داد، و او هم طبق حكم خدا نظر داد. آن گاه امام افزود: آيا نمى دانيد كه امير مومنان حَكميت را به اين شرط پذيرفت كه دو داور بر اساس حُكم قرآن داورى كنند و از از حدود قرآن تجاوز نكنند و شرط كرد كه اگر بر خلاف قرآن راى بدهند، مردود خواهد بود؟ وقتى كه به امير مومنان گفتند: داورى كه خود تعيين كردى بر ضرر تو نظر داد، فرمود: من او را داور قرار ندادم، بلكه كتاب خدا را داور قرار دادم. پس چگونه مارقين حَكميت قرآن و مردود بودن خلاف قرآن را گمراهى مى شمارند، اما بدعت و بهتان خود را گمراهى به حساب نمى آورند؟! «نافع بن ازرق» با شنيدن اين بيانات گفت: به خدا سوگند اين سخنان را نه شنيده بودم و نه به ذهنم خطور كرده بود، حق همين است ان شاالله!)
