به گزارش گروه سیاسی حیات؛ مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در حالت نیمه تعطیل قرار گرفته است. دولت بایدن که در یک سالونیم گذشته سعی داشته تا به بهانه مذاکرات برای بازگشت به برجام، چشمانداز فرابرجامی خود برای تحمیل زیادهخواهیهای خود بهره ببرد حالا بیش از میز مذاکره، به خیابانهای ایران چشم دوخته تا شاید در سایه تداوم اغتشاشات بتواند ایران را به پذیرش تعهدات بیشتر در برابر امتیازات کمتر قانع کند. در همین زمینه در جدیدترین اظهارات مقامات آمریکایی، بر چشم بستن به مذاکرات و چشم دوختن به سرانجام اغتشاشات نیز تایید شده است.
رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که مسوولیت اصلی را در مذاکرات وین و دوحه بر عهده داشته در جدیدترین اظهاراتش در گفتوگو با پایگاه تحلیلی-خبری بلومبرگ بدون اشاره به کارشکنیهای ایالات متحده در مسیر مذاکرات هستهای، مدعی شد: ایران علاقهای به توافق ندارد و ما بر چیزهای دیگر متمرکز شدهایم. در حال حاضر میتوانیم در تلاش برای بازدارندگی و اخلال در ارائه تسلیحات به روسیه و تلاش برای حمایت از خواستههای اساسی مردم ایران تفاوت ایجاد کنیم. وی در ادامه با بیفایده توصیف کردن مذاکرات، ادعا کرد: چه فایدهای دارد؟ وقتی قرار است ایران با خواستههای غیرقابل قبول بازگردد، به چه دلیل باید روی آن تمرکز کنیم؟ در این برهه از زمان، قصد نداریم بر توافق هستهای تمرکز کنیم زیرا نمیتوانیم به عقب بازگردیم و دوباره بازی داده شویم. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ارتباط با روند مذاکرات هستهای ایران، افزود: در حالیکه اتحادیه اروپا و مقامهای جمهوری اسلامی ایران همچنان به کار بر روی برجام ادامه میدهند و مذاکرات رسماً معلق نشده اما از پایان اوت تاکنون هیچ مذاکرهای انجام نگرفته است. مالی با تکرار ادعاهای کمک تسلیحاتی ایران به روسیه علیه اوکراین، ادامه داد که ایالات متحده قصد دارد در روند عرضه تسلیحات از ایران به روسیه «اختلال، تأخیر و بازدارندگی» ایجاد و «تحریم» اعمال کند.
اظهارات رابرت مالی که بیش از همه نشانهای از طمع دیپلماتیک نسبت به ترویج خشونت و ناامنی در کشورمان است از سوی دیگر چهرههای سیاسی آمریکا نیز تکرار شده است. در جدیدترین نمونه هیلاری کلینتون وزیر خارجه اسبق آمریکا و نماینده حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال2016 در گفتوگو با شبکه سیانان با حمایت از اغتشاشات در ایران گفت: در حال حاضر با ایران درباره هیچ موضوعی از جمله توافق هستهای مذاکره نمیکنم. فکر نمیکنم باید طوری جلوه کنیم که انگار به دنبال توافق (با ایران) در برههای از زمان هستیم که مردم ایران مقابل سرکوبگران خود ایستادهاند و ما به آنها امید میدهیم. وی ادامه داد: آنچه اکنون در حال رخ دادن است سزاوار حمایت کامل ما است و فکر میکنم هر زمان که کسی از جانب دولت ایالات متحده حرف میزد، باید بگوید که کنار مردم ایران به ویژه زنان و دختران ایستاده است. کلینتون با اشاره به اقدامات ضد ایرانی خود گفت: من بخشی از گروهی از رهبران زنان بودم که از سازمان ملل درخواست کردم تا ایران را از کمیسیون «وضعیت زنان سازمان ملل» حذف کند. آنها از همان ابتدا نباید آنجا میبودند.
آشوب به نفع تحریم
هرچند که رفتار سیاسی دولت بایدن در 2سال گذشته نشان از آن دارد که واشنگتن عزمی جدی برای بازگشت به تعهدات خود در توافق سال2015(برجام) ندارد اما به نظر میآید که کاخ سفید تمام اهتمام خود را بر بهرهبرداری از آشوب و اغتشاشات داخلی برای امتیازگیری بیشتر از ایران و وادار کردن کشورمان به تعهدات مضاعف گذاشته است. پیش از این نیز آمریکاییها با بهرهگیری حداکثری از فضای به وجود آمده در فتنه88 مقدمات اعمال تحریم بیشتر علیه کشورمان را پیگیری کرده بودند.
در این فضا ضدانقلاب نیز در ماههای گذشته تلاش بسیاری کرده تا از درگیریهای داخلی بهانهای برای مشروعیت بخشی به تحریمهای جدید را به دست آورد. به همین خاطر خط آشوب و تحریم را میتوان 2خط موازی و همراه با یکدیگر دانست.
با این حال واکنش احتمالی ایران مانند افزایش توان غنیسازی هستهای یا تعمیق روابط با قدرتهای شرقی میتواند موازنه مدنظر آمریکا را با چالش مواجه کند. به زبان سادهتر هرقدر ایران اضطرار آمریکا را برای بازگشت به توافق هستهای افزایش دهد متقابلا امکان بهرهمندی واشنگتن را بحرانهای داخلی ایران کاهش دهد.
نکته دیگری که در این فضا قابل تامل است، رفتار دوگانه طرف آمریکایی است. آنها از سویی تهدید به ترک میز مذاکره میکنند و از سوی دیگر نیمنگاهی هم به مذاکره در شرایط اضطراری دارند. اواخر آبانماه سال جاری بود که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان درباره آخرین اخبار از مذاکرات احیای برجام، اظهار کرد: آمریکا ریاکارانه عمل میکند. به طور مستمر تبادل پیام با طرف آمریکایی انجام میشود. آخرین تبادل پیام ما در کمتر از 72 ساعت گذشته بوده است.
بر همین اساس به نظر میرسد که طرف آمریکایی امید دارد تا در سایه مواضع رادیکالی همچون اظهارات مالی و کلینتون ایران را به پایان یافتن گزینه مذاکره تهدید کند اما در عین حال امید دارد تا بصورت چراغ خاموش با ایران در حالت تبادل پیام باقی بماند و بخت خود برای تحمیل یک توافق ضعیف و غیرسازنده به ایران را امتحان کند.