به گزارش گروه سلامت حیات؛ تقاضا و کمبود سرم در بازار دارویی کشور کمتر شده است. با افزایش تولید و واردات، آرامش نسبی در بازار مصرف سرم برقرار شده و به‌گفته مسئولان سازمان غذا و دارو با تامین 17 میلیون عدد سرم در ماه اکنون بیشترین میزان تامین و توزیع در بازار مصرف کشور رقم خورده است.

آنها از افزایش تولید 8 میلیون عددی سرم تولید داخل در ماه هم خبر می‌دهند؛ عددی که در فروردین امسال 6.5 میلیون بوده و اکنون در مهر به 14 میلیون و 200 هزار عدد رسیده است.

خطوط جدید تولید سرم هم در تعدادی از شرکت‌های سرم‌ساز راه‌اندازی شده و در برخی شهرها ازجمله تبریز، اردبیل، ایلام و جنوب کشور هم به‌زودی تولید سرم وارد مدار خواهد شد. وضعیتی که سبد تولید سرم در کشور را سنگین‌تر خواهد کرد و پس از تامین بازار داخلی، به صادرات هم می‌رسد. البته هنوز توزیع سرم در داروخانه‌ها به وضعیت عادی برنگشته، اما دیگر از آن مراجعات مکرر بیماران هم خبری نیست و در مراکز درمانی نسبت به چند ماه گذشته، دسترسی بیشتری به سرم‌ها وجود دارد.

دلایل افزایش مصرف سرم
اواسط شهریور بود که زمزمه‌های کمبود سرم بیشتر از هر زمان دیگری به گوش رسید، کمبودهایی که البته در 2.5 سال شیوع کرونا، اتفاق جدیدی هم نبود. در پیک چهارم و پنجم کرونا میزان مصرف به‌دلیل تزریق برخی داروها همراه با سرم افزایش یافت و بیماران را با مشکلات متعددی مواجه کرد. هر چند در پیک ششم با سویه اومیکرون دیگر از آن تقاضای شدید برای سرم‌ها خبری نبود، اما باز هم مصرف کم نشد و حتی مسئولان سازمان غذا و دارو هم از افزایش 50 درصدی مصرف در سال‌جاری نسبت به سال‌های پیش شیوع کووید-19 خبر دادند.

شرایطی که منجر به سهمیه‌بندی توزیع سرم، با اولویت بیمارستان‌ها شد اما بیماران بخش‌خصوصی را در داروخانه‌ها و بازار آزاد سرگردان کرد. 7 مدل سرم در کشور تولید می‌شود که برای سرم‌های 500 میلی‌لیتری 15.500 و برای یک لیتری‌ها 23.500 تومان قیمت‌گذاری شده، اما در کمبودهای اخیر سرم‌ها به راحتی در بازار آزاد و سایت‌های اینترنتی با قیمت‌های کلانی 150 تا 200 هزار تومانی در دسترس بودند و بدون محدودیت فروخته می‌شدند. گفته می‌شود که افزایش جراحی‌ها و مصرف داروهای بیهوشی، گرمای هوا و بیماری‌های گرمسیری، افزایش سرم‌تراپی، تغییر در الگوی درمان، شیوع بیماری‌های فصلی و گوارشی و حتی اصرار به تزریق سرم از سوی برخی پزشکان افزایش‌ مصرف سرم را تقویت کرد.

پیگیری‌های همشهری هم نشان می‌دهد در برخی درمانگاه‌ها هم بیماران را به تزریق سرم تشویق و به بهانه ضعف جسمانی پس از کرونا و بیماری‌های فصلی، انواع ویتامین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتون‌ها را همراه با سرم به آنها تزریق می‌کنند. هر چند که به‌گفته متخصصان تزریق پیوسته سرم بدون نیاز و تجویز پزشک می‌تواند عوارضی هم داشته باشد. شهاب‌الدین جنیدی جعفری، عضو هیأت‌مدیره انجمن داروسازان تهران در این‌باره می‌گوید: «جامعه پزشکی و مردم باید به این امر واقف باشند که لزوما برای رفع هر مشکل نیاز به تجویز و مصرف دارو ازجمله سرم نیست و گاهی اوقات با رعایت برخی اصول می‌توان به هدف درمانی مطلوب دست یافت.» به‌گفته مسئولان سازمان غذا و دارو هم به‌طور عادی میانگین مصرف‌ سرم در کشور زیر 10میلیون واحد در ماه است و در پیک‌های مصرف به 11 الی 12میلیون واحد در ماه می‌رسید اما امسال با وجود افزایش 40 تا 50درصد بیش از میزان معمول تامین سرم باز هم کمبودها رقم خورده است.

از سوی دیگر برخی هم اینطور عنوان می‌کردند که به‌صرفه‌نبودن هزینه تولید سرم‌ها، منجر به کاهش تولید و تقویت این کمبودها شده اما تولیدکنندگان اعلام کردند که با وجود به صرفه‌نبودن تولید، همچنان این محصول را با همان قیمت اولیه کمتر از 10 هزارتومان ادامه داده و هیچ زمانی تولید را به افزایش قیمت منوط نکرده‌اند. البته آنها تأکید می‌کنند که با گذشت بیش از 30 سال از عمر صنعت سرم‌سازی در کشور، اکنون نیاز جدی به حمایت از فعالان این حوزه وجود دارد و با عبور از کمبودهای فعلی باید برنامه‌ریزی لازم برای تقویت این صنعت صورت بگیرد.

افزایش مصرف، ذخایر سرم را تمام کرد
شرکت‌های سرم‌سازی در حال راه‌اندازی خط تولید جدید خود هستند تا ظرفیت‌شان را 1.5 تا دوبرابر افزایش دهند. در شرکت داروسازی ثامن میزان تولید ماهانه 3 میلیون عدد اعلام می‌شود اما با نصب دستگاه جدید 1.5 تا 2 میلیون تولید افزایش خواهد داشت. مجید طبسی، مدیرعامل این شرکت درباره افزایش ظرفیت تولید می‌گوید: «با راه‌اندازی خط تولید جدید، مشکل کمبود سرم تا حدودی مرتفع خواهد شد و دیگر شاهد مشکلاتی که طی این مدت مردم با آن مواجه بودند، نخواهیم بود.»

او در پاسخ به این سؤال که آیا توقف یا کاهش تولید در این مدت یکی از دلایل کمبودها بوده است یا خیر، بیان می‌کند: «تولید 3 میلیون سرم به صورت ماهانه تقریبا با 10 درصد بالا و پایین همیشه بوده و هیچ زمانی توقف نداشته است، اما طی ماه‌های اخیر با اوج شدید مصرف مواجه شدیم که دلایل مختلفی دارد؛ ازجمله شرایط پساکرونا، کاهش مقاومت و ضعف‌های جسمانی، رویکرد جدید پزشکان به تزریق سرم و...» به‌گفته طبسی، در دوران کرونا دپو و ذخایر مراکز درمانی، شرکت‌های پخش و تولیدکنندگان تمام شد و با توجه به مصرف بالای سرم در برخی‌ پیک‌ها فرصت برای ذخیره مجدد در اختیارمان نبود: «البته در دوران کرونا افزایش تولید سرم هم داشتیم.

برخی خطوط که داروهای بیمارستانی را تولید می‌کردند و آن زمان به‌دلیل توقف در جراحی‌ها میزان تولیدشان کاهش پیدا کرده بود