لازم به ذکر است که این پایگاه خبری با همکاری بنیاد دانش پژوهان شاهد و ایثارگر، تلاش دارد تا ایده های کارشناسانی را به خوانندگان محترم معرفی کند که هر کدام در زمینه ای متفاوت متخصص بوده اما همانطور که گفته شد، همگی در زمینه دکترین ایثار اجتماعی، صاحب نظر هستند؛ کارشناسانی که سال هاست در این حوزه فعالیت های نظری و عملی پُر ثمر و اثر گذاری داشته اند و نقش بسزایی در گسترش و تثبیت این گفتمان ایفا کرده اند.عباسقلی عسگری،مدرس دانشگاه در حوزه  علوم سیاسی و کارشناس روابط بین الملل،دومین صاحب نظری است که با او به گفت وگو نشسته ایم.لازم به ذکر است که این پایگاه خبری با همکاری بنیاد دانش پژوهان شاهد و ایثارگر، تلاش دارد تا ایده های کارشناسانی را به خوانندگان محترم معرفی کند که هر کدام در زمینه ای متفاوت متخصص بوده اما همانطور که گفته شد، همگی در زمینه دکترین ایثار اجتماعی، صاحب نظر هستند؛ کارشناسانی که سال هاست در این حوزه فعالیت های نظری و عملی پُر ثمر و اثر گذاری داشته اند و نقش بسزایی در گسترش و تثبیت این گفتمان ایفا کرده اند.عباسقلی عسگری،مدرس دانشگاه در حوزه  علوم سیاسی و کارشناس روابط بین الملل،دومین صاحب نظری است که با او به گفت وگو نشسته ایم.

عباسقلی عسگریان؛ استاد دانشگاه در رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل است، وی دکترای خود را در یکی از برجسته ترین دانشگاه های روسیه، با نام «آکامی علوم روسیه» اخذ کرده و همین امر باعث شد که بعدها به عنوان کارشناس امور شوروی سابق در وزارت امور خارجه فعالیت کند، از دیگر سوابق او می توان به: دیپلمات سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشورهای ترکمنستان و روسیه؛ معاون اداره آموزش و توسعه نیروی انسانی وزارت امورخارجه؛ عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه؛ عضو هیات امنای سازمان مردم نهاد جمعیت جهانی شدن؛ عضو هیات موسس و هیات مدیره انجمن صنفی مترجمان شهر تهران ؛ عضو شورای مشورتی نخبگان شاهد و ایثارگر بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی ایران  اشاره کرد. وی همچنین مولف چندین جلد کتاب علمی آموزشی و دانشگاهی بوده است و تا به حال تعداد زیادی مقالات علمی پژوهشی در مجلات داخلی و خارجی را به چاپ رسانده است. علاوه بر اینها، او در نهاد هایی چون جهاد سازندگی، بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز مدتی فعالیت می کرده است. عباسقلی عسگریان فرزند شهید عسگریان، نخستین شهید بزرگوار استان اصفهان است.

از آنجا که مفهوم « ایثار اجتماعی» جنبه ای انتزاعی و بسیار جامعی دارد، لطفا تعریف شخصی خودتان را از این مفهوم بفرمایید.
بله، همانطور که گفتید مقوله ایثار اجتماعی، مقوله ای کلی و انتزاعی است، پس من تلاش می کنم در اینجا با توسل به مراجع و کُتُب نگاشته شده پیرامون این مقوله آن را تا حد ممکن  وضوح بخشیده و معنا کنم. ایثار اجتماعی به معنی تعمیم فعالیت های ایثارگرانه به سطح اجتماع است؛ یعنی ایثاری که برای کل اجتماع فایده داشته باشد و نه صرفاً برای یک شخص خاص. ایثار اجتماعی را شامل تمام فعالیت های خیرخواهانه و فداکارانه در سطح اجتماع نیز دانسته اند. این نوع از ایثار از سابقه بسیار طولانی در گذشته ملت مسلمان ایران برخوردار است؛ چراکه هم در آداب و سنن تاریخی ملت ایران و هم در آموزه ها و وقایع تاریخی اسلامی، در موارد متعددی به این نوع از ایثار برمی خوریم. در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، رستم به دلیل اختلافات با کشور همسایه، همواره در داستان رستم و سهراب، درحال جنگ بود و حتی فرزند خود را ندیده بود و سهراب را نمی شناخت. همچنین در شاهنامه به داستان کاوه آهنگر و ضحاک نیز بر می خوریم. هردو داستان بالا نمونه هایی از ایثار اجتماعی در گذشته های دور سرزمین ایران هستند (ا فتی،1395) ایثار اجتماعی در تاریخ اسلام هم مصادیق فراوانی دارد که یکی از والاترین این مصادیق، قیام امام حسین (ع) علیه ظلم و جور یزید بن معاویه بود. شهدای کربلا در راه دفاع از ارزش های اسلامی و جلوگیری از انحراف امت پیامبر خدا از همه چیز خود گذشتند و ایثار اجتماعی انجام دادند. در خود واقعه کربلا هم نمونه های متعددی از ایثار سپاهیان اسلام به چشم می خورد؛ برای مثال، حضرت ابوالفضل (ع) زمانی که در نهایت تشنگی به آب فرات رسیدند، چون به یاد مولای تشنه خود، امام حسین (ع) افتادند، آبی ننوشیدند و به عبارت دیگر، در راه ایشان ایثار کردند (ابن طاووس، 1377 : 144 .). در دوران دفاع مقدس، ملت ایران با الگو قرار دادن امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان، نمونه های جدیدی از ایثار اجتماعی را خلق کردند. در این دوران، برخی با حضور در جبهه ها، برخی با فعالیت در پشت جبهه ها و از طریق پشتیبانی از رزمندگان و برخی دیگر هم که توان جسمی و مالی دفاع از میهن را نداشتند، با تحمل کمبودهای ناشی از شرایط بحرانی کشور، همگی دست به نوعی ایثار اجتماعی زدند.

مصادیق این نوع ایثار که به شرح آن پرداختید در جامعه ما چیست؟
مصادیق ایثار اجتماعی در دوران معاصر، اقشار مختلف مردم را دربرمی گیرد و اختصاص به یک قشر خاص ندارد. دهقانی برای نجات مسافران قطار بنام  "ریزعلی خواجوی" ، نوجوانی مومن برای دفاع از شرف و آبروی کشورش به نام محمد حسین فهمیده، آتش نشانانی غیور برای نجات هموطنانشان از آتش ساختمان پلاسکو و امروز پزشکان و پرستارهایی که برای رهایی جامعه ایرانی از ویروس کرونا جانفشانی می کنند و... همگی دست به نوعی ایثار اجتماعی زده اند. خوشبختانه از این نوع مثال ها هزاران هزار مورد وجود دارد که همه می دانند و نیازی به تکرارشان نیست. نکته مهم  آن است که یادآوری کنیم کنش ایثارگری، در اصل یک کنش اجتماعی است و در بعد فردی هم می توان از زاویه اجتماعی بدان نگریست.

حال که به تعریف جامع ایثار اجتماعی و مصادیق آن پرداختید، می خواهم به عوامل گسترش این فرهنگ در جامعه بپردازید.
مهم ترین عامل و یا به عبارتی ستون ترویج در ساختار گسترش فرهنگ ایثار در داخل و نیز در بعد سیاست خارجی، به عنوان شاکله دیپلماسی فرهنگ ایثار، اعتقاد راسخ به آن اصولی است که ایثارگران به عنوان ارزش های واقعی و برای نیل به آن ها اقدام کرده و به منصه ظهور رسانده اند و تا نثار جان(شهادت)‌ به پیش رفتند. واژه ایثار، فی ذاته دارای بار ارزشی و معنوی است و آن بار ارزشی ازخود گذشتگی است که  اگر مروج و فرهنگ ایثار و حاکمان در جامعه به این روحیه از خود گذشتگی عملا پایبند نباشد، نه تنها رفتار و کردارشان اثر مثبت ندارد بلکه اثر تخریبی خواهد داشت. در واقع عمل ایثارگر از آنجا که بدون چشم داشت، فارغ از انتظار پاداش، حتی به دور از تعریف و تمجید و به اصطلاح عام، بی ریا است، مورد احترام و پسندیده است. اگر مسوولی در هر موقعیتی‌ بخواهد مروج فرهنگ ایثار باشد، ولی فاقد آن ارزش معنوی باشد. ارزش ایثار در جامعه (داخل‌) و برون مرزی تخریبی خواهد شد.

موانع گسترش فرهنگ ایثار در جامعه کدام است  و راه کار های مقابله با آن چیست؟
رعایت نکردن ظرافت های‌ ایثارگری به نوعی از موانع گسترش فرهنگ ایثار در جامعه است  و اما راه کار های مقابله با آن، در این‌هنگام، اهمیت نقش دولت مردان، حاکمان و نهادهای ذیربط در گسترش و نهادینه سازی فرهنگ ایثار اجتماعی بارز می شود. در اصل رفتار ایشان حرکت در لبه تیغی است که اگر درست باشد سبب شکوفایی و بالندگی خواهد بود. برعکس اگر درست نباشد اقدامی نابخشودنی است. نتیجه‌چنین عملی استحاله نظام جمهوری اسلامی ایران در پی عدول از فرهنگ ایثار و شهادت را‌‌در پی‌دارد. 

به نظر شما نقش دولت، حاکمیت و نهادهای ذیربط در گسترش و نهادینه سازی فرهنگ ایثار اجتماعی چیست؟
برای ناظران مسایل ایران، این موضوع که نفی یا حداقل بی توجهی فرهنگ ایثار و شهادت، که پایه اصلی ایدئولوژی نظام اسلامی حاکم است؛ امر پنهانی نیست. از این رو کاملاً روشن است که اگر جمهوری اسلامی از این موضوع یا اصل مهم و ارزشی را از دستور کار و قواعد حاکمیتی خود عدول کند و حتی کمتر از آن، اگر از شعار ارزشی فرهنگ ایثار و شهادت به صورت رسمی و علنی و شفاف عدول کند؛ در ایدئولوژی آن حفره‌ای چندان عمیق و گسترده ایجاد می‌شود؛ که عملاً چیزی از آن باقی نمی‌گذارد. نظام‌های سیاسی بیشتر از طریق پایبندی به ایدئولوژی خود قادرند حامیان یا به عبارتی پایگاه اجتماعی خود را نسبت به "حقانیت" خود متقاعد و بسیج کنند و وفاداری آنها را تداوم بخش‌اند. از این جهت، اگر این نظام‌ها، با اقدامات خود پایه‌های ایدئولوژی‌شان را سست و متزلزل کنند؛ باید توجیه "حقانیت" یا "مشروعیت" خود را نیز بر اصول و پایه‌های جدیدی استوار کنند که این نیز به نوبۀ خود، منجر به از دست دادن حامیان سابق و نیاز به یافتن حامیان تازه‌ای در بین دیگر جوامع می شود.

از آنجا که شما مروج ایده ای با عنوان «دیپلماسی ایثار اجتماعی» در سطح بین الملل هستید، لطفا در رابطه با اهمیت این رویکرد دیپلماتیک و اهداف آن توضیح دهید. 

دیپلماسی ایثار جمهوری اسلامی ایران به منظور اتخاذ شیوه صحیح بکارگیری فرهنگ ایثار در مقوله دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی کشورمان، با تاکید بر تاثیر و عرضه ارزش‌های اسلامی- ایرانی، مانند ایثار و متعلقات آن در شرایطی که دشمنان انقلاب اسلامی با تشکیل گروهک‌های معاند به نام‌ها و اسم‌های اسلامی از قبیل داعش و امثالهم به مقابله با ارزش‌های دینی و ملی ما برخاستند، گام مثبتی محسوب می‌شود. دیپلماسی فرهنگی ایثار، گفتمان شاخص و متنفذ جمهوری اسلامی ایران در بعد منطقه ای و بین‌المللی که قادر است در شرایط مختلف قدرت و ضرورت، بازنمایی‌ای متفاوت را به نمایش گذارد که این بازنمایی نه تنها ریشه در اعتقادات و گرایش‌های دینی دارد بلکه به شدت متاثر از برداشت‌ها، دیدگاه‌ها، سیاست‌ها، برنامه‌ها و سرانجام، نگاه به شیوه زندگی چهره‌های بارزی است که در گذشته، حال و آینده  جامعه ایران داشته و دارد.می‌توان از دیپلماسی فرهنگی ایثار به عنوان مبحثی تمام عیار در راستای دیپلماسی‌عمومی کشورمان بهره برد، چراکه موضوع ایثار زبان صلح جهانی است و باید در تحقق و اعتلای آن جدیت کرد. از این‌که ایثار در راستای خدمت به مردم است، شکی نیست، لذا ضرورت دارد همواره از موضوع ایثار در سیاست خارجی کشورمان به خصوص پس حوادث سوریه، عراق، یمن ... و دفاع مستشاری و تمام عیار جوانان سلحشور کشورمان در برابر تروریسم جهانی دست پرورده ارتجاع منطقه و کشورهای به اصطلاح مدافع حقوق بشر از ملت‌های تحت ستم حمایت کرد. در وهله اول باید فرهنگ ایثار به عنوان یک برند ملی و ارزشمند مورد احترام جامعه به سایر ملل معرفی شود و سپس با ارایه تصویری جذاب از حقایق اسلام ناب محمدی (ص)، افکار ملت ها در برابر تروریست‌های ضد بشری ساخته و پرداخته غرب با نام اسلام را از موضوع پاک و انسان دوستانه ایثار تمیز و تفکیک کرد. لذا با اعتقاد براین که کاربرد فرهنگ ایثار در مسیر دیپلماسی‌عمومی در منطقه و بین المللی قادر خواهد بود، منبعد نقش فعال و تاثیرپذیر هم در سیاست خارجی و هم در بعد دیپلماسی اقتصادی داشته باشد، ضرورت دارد که تمهیداتی اندیشیده شود تا دیپلماسی فرهنگی ایثار به عنوان برند ملی که ویژگی صلح جویانه و مردمی دارد به جامعه‌جهانی معرفی شود.
معرفی و ترویج فرهنگ ایثار علاوه بر آثار مثبتی که در مسیر عرضه فرهنگ تعالی بخش اسلامی ایرانی به دیگر ملت‌ها و بالطبع به جوامع منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت، سبب زدودن آثار منفی و زیان بار اعمال و رفتار ضد‌اسلامی و انسانی گروه‌های تروریست است که با نام ایثار و شهادت انجام داده و می‌دهند. به عبارت دیگر  معرفی دیپلماسی فرهنگی ایثار به عنوان نوعی قدرت تاثیرگذار در عرصه دیپلماسی عمومی و به طور اخص دیپلماسی فرهنگی است که علاوه‌بر آثار مثبت، زمینه‌های منفی مستولی از برداشت‌های نادرست مغرضانه و مخرب را از بین می برد.