به گزارش پایگاه خبری حیات به نقل از ایکنا؛ اولین نشست هم‌اندیشی تدوین تاریخ شفاهی غیرنظامی در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با حضور رئیس مرکز و مجریان پروژه‌های تاریخ شفاهی غیرنظامی برگزار شد.
علی‌محمد نائینی تاریخ شفاهی در مرکز اسناد را به‌عنوان یک پژوهش بسیار مهم و ماندگار برشمرد و گفت: تاریخ شفاهی در مرکز اسناد متفاوت از تاریخ شفاهی درجاهای دیگر است، البته منظور این نیست که درجاهای دیگر تاریخ شفاهی نیست بلکه چون اینجا مرکز اسناد است، یک مطالعه تاریخی مستند و مستحکم را برای مجریان ایجاب می‌کند، یعنی یک روایت واقعی مبتنی بر اسناد و واقعیت‌های میدانی که مسئله مهمی است.
وی با بیان اینکه تاریخ شفاهی را گونه‌ای از تاریخ‌نگاری مستند در حوزه دفاع مقدس می‌بینیم، تصریح کرد: فرماندهان و مسئولان جنگ در تاریخ‌نگاری موضوعیت دارند و جزء سند هستند، مقام معظم رهبری نیز در فرمایشات اخیرشان به این موضوع اشاره کردند.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به رویکرد جدید این مرکز در ثبت تاریخ شفاهی فرماندهان و مسئولان در هشت سال دفاع مقدس، عنوان کرد: درگذشته در این مرکز دیدگاهی بود که مثلا اگر با ۲۰، ۳۰ نفر فرماندهان عالی و ارشد گفتگو کنیم، تاریخ جنگ کامل شده است، در صورتی که در رویکرد جدید این نگاه را تغییر دادیم و سطح گفتگوها از فرماندهان عالی به قرارگاه‌ها، لشکر‌ها، تیپ‌های مستقل و رسته‌های تخصصی مثل بهداری، لجستیک، ادوات، تبلیغات جبهه و جنگ، توپخانه، اطلاعات، طرح و عملیات، نیروی انسانی، آموزش، حفاظت، گسترش یافت.
تاریخ شفاهی۴۰۰ فرمانده گردان، گام دوم مرکز اسناد
وی اظهار کرد: در حال حاضر یک لیست ۲۰۰ نفره تهیه‌شده و محصول کار اولمان است و ۴۰۰ فرمانده گردانی که در جنگ بوده‌اند و کمتر کسی به سراغ آن‌ها رفته، فهرست کرده‌ایم که در گام بعدی به سراغ آن‌ها خواهیم رفت.
سردار نائینی با اظهار به اینکه حوزه‌های تخصصی جنگ نیز خیلی مهم است، تصریح کرد: همان‌طور که فرمانده لشکر، جنگ را در سطح لشکر هدایت کرده، رئیس ستادی که این لشکر را آماده کرده و آن واحدهای تخصصی که این یگان را برای عملیات آماده کردند از اهمیت زیادی برخوردارند، اما متأسفانه به این موضوع کمتر توجه شده است.
ورود مرکز اسناد به تاریخ شفاهی محور مقاومت
وی با بیان اینکه مرکز اسناد علاوه بر تاریخ شفاهی دفاع مقدس به تاریخ شفاهی محور مقاومت نیز ورود کرده است، گفت: در محور مقاومت فرماندهانی را داریم که برخی سه، چهار سال و بعضی هفت تا هشت سال در جبهه مقاومت حضور داشتند و نقش‌آفرینی‌هایی که کردند قطعا از امثال شهید همت و باکری نقش جدی‌تری داشته‌اند و هم‌اکنون نیز این نقش را ایفا می‌کنند.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران با تأکید بر اینکه در رویکرد جدید مرکز، هم کیفیت اهمیت دارد و هم کمیت، بیان کرد: در این کار، نگاه مقام معظم رهبری مبنای کار ما است؛ وقتی ایشان می‌فرمایند کار را صد برابر کنید، کار را نهضتی کنید، منظور جنبه کیفی است و از طرفی می‌فرمایند خروجی دفاع مقدس باید روح دلدادگی و شجاعت و حماسه را منتقل کند یعنی خروجی کار حامل این محتوا باشد.
سردار نائینی بر ضرورت وجود شیوه‌نامه برای تاریخ شفاهی تأکید کرد و گفت: ما نیازمند نقشه راهی برای توسعه کارها هستیم و مهم‌ترین مشکلی که اکنون در این زمینه داریم، پژوهشگر و مجری است.
وی نقش مجریان در پروژه‌های تاریخ شفاهی را مهم برشمرد و اظهار کرد: مجری حرفه‌ای، باید قبل از گفتگو خودش طرح داشته باشد و پژوهش کند و بر اساس پژوهش نحوه گفتگو را طراحی کند و سپس در اجرا، یک اجرای حرفه‌ای داشته باشد و سپس بتواند متن را به‌خوبی پیاده و تدوین کند و به یک اثر خوب تبدیل کند.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران تأکید کرد: معتقد هستم نقش مجریان از اهمیت بیشتری نسبت به راویان برخوردار است، چون در بسیاری از مواقع، گفت‌وگوها با فرماندهان و بعضی از راوی‌ها، بسیار سخت است. یک مجری باید در انسجام دقیق مطالب دقت کند و با توجه به فراموشی راوی، تعارض‌ها، تناقض‌ها، اغراق‌ها، کم‌گویی و زیاده‌گویی‌ها، همه این موارد را مدیریت کند تا خروجی کار بسیار خوب باشد.
وی از عدم سازمان‌دهی اسناد به‌صورت تخصصی به عنوانی را یکی از مشکلات در این حوزه نام برد و با بیان مثالی توضیح داد: مثلاً مبحث لجستیک در متن ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ جلسه، در چندین جلسه بحث شده، اما به‌عنوان یک فایل جداگانه استخراج نشده است.
ضرورت توجه به همه ابعاد زندگی فرماندهان در تدوین تاریخ شفاهی
سردار نائینی توجه به همه ابعاد زندگی فرماندهان را از دیگر نکات مهم در تدوین تاریخ شفاهی مطرح و بیان کرد: هر فرماندهی دارای جلوههای ویژه‌ای هم در دوره مسئولیت و هم در زندگی شخصی‌اش است، سعی کنید آن جلوههای ویژه را فهرست کنید و به جلوههای مفید و مؤثر بپردازید.
وی تصریح کرد: یعنی هر فردی که تاریخ شفاهی یک فرماندهی را می‌خواند، ضمن اینکه این‌ها همه‌اش روایت جنگ است، جذابیت‌های متفاوتی هم به خاطر روحیات، منش، خصوصیات و نحوه زندگی‌هایی که این‌ها با همدیگر داشتند، در هرکدام از روایت‌ها باشد.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بابیان اینکه یاد از شهدا بسیار مهم است، به مجریان متذکر شد: سعی کنید راویان، خاطرات خودشان را از شهدا و دوستانشان مطرح کنند، تاریخ‌نگاری صرف و خشک نباشد، بلکه جنبه‌های عاطفی و حماسی بخصوص از رفقا و شهدا، خیلی مهم است.
وی یادآور شد: نکته بسیار مهم این است که بعضی از فرماندهان ما بعد از جنگ، تحصیل‌کرده‌اند و با دانش امروزی‌شان سخن می‌گویند و با دانش امروزی‌شان به آن تصمیمیات زمان جنگ، خدشه وارد می‌کنند و این غلط است و نباید مجری این اجازه را بدهد که این‌چنین روایت کند و روایت با دید همان زمان جنگ باشد.
تاریخ شفاهی باید روان، جذاب و مخاطب پسند باشد
وی با بیان این نکته که متن تاریخ شفاهی باید روان، جذاب و مخاطب‌پسند باشد و مخاطب عمومی داشته باشد، بر استمرار چنین نشست‌هایی تأکید کرد و گفت: اگر در هر جلسه چند نکته مطرح شود به معنای چند مهارت جدید در کار است و باعث افزایش کیفیت کار می‌شود و این ارزشمند است و امیدواریم این جلسات استمرار داشته باشد.
ورود مرکز اسناد به تاریخ شفاهی مقاومت
محور مقاومت فرماندهانی دارد که برخی چندین سال در جبهه حضور داشته و نقش‌آفرینی‌های آن‌ها از شهدایی همچون همت و باکری جدی‌تری بوده است.
