به گزارش حیات به نقل از ایرنا، مجله ˈ فارین افیرزˈ که وابسته به شورای روابط خارجی آمریکا ست و تحلیل ها و بررسی های آن، نقش مهمی را در سیاست خارجی ایالات متحده ایفا می کند، در مطلبی به چگونگی موفقیت جمهوری اسلامی ایران در موضوع مقابله با مواد مخدر می پردازد و اقدامات ایران را حاوی درس های مهمی برای دیگر کشورها از جمله افغانستان برای تعیین شیوه مبارزه با تجارت مواد مخدر عنوان می کند. ** شکست نیروهای خارجی در مبارزه با مواد مخدر در افغانستان --------------------------------------- به گزارش فارین افیرز، یک مقام وزارت بهداشت عمومی در افغانستان در سال 2011 گفت فروش خشخاش در افغانستان آسان تر از فروش طلا و الماس است. پلیس فاسد است و کشاورزان فقیرند و معتادان نیز همیشه خریدار مواد مخدر هستند. این مجله می نویسد: حق با وی بود زیرا نیروهای ائتلاف قادر نبودند تا مانع تجارت مواد مخدر شوند که از دیرباز یکی از بزرگترین تهدیدات امنیت و ثبات در افغانستان محسوب می شد. بر اساس این گزارش، تنها در کشورهای عضو ناتو، موادمخدر سالانه باعث مرگ بیش از 10 هزار نفر می شود که به خاطر استفاده بیش از اندازه هرویین (اوردوز)، قربانی این مواد شده اند . این آمار به تنهایی از تعداد کشته شدگان نیروهای ائتلاف از ابتدای جنگ در افغانستان بیشتر بوده است. در همین حال، استفاده مشترک از سرنگ برای تزریق مواد مخدر نیز خود دلیلی مهم در انتشار و گسترش انفجارگونه بیماری ایدز و ویروس HIV در کشورهای مختلف جهان شده است. تجارت مواد مخدر افغانستان، تهدیدی منحصر به فرد برای امنیت بین المللی شده است، زیرا برخی گروه های تروریستی با کنترل تولید و یا از طریق انتقال این مواد، منابع مالی را برای انجام اقدامات خود تامین می کنند. **افزایش تعداد معتادان در افغانستان ------------------------------- بر اساس این گزارش آمریکایی، در داخل افغانستان نیز تجارت مواد مخدر، پشتوانه مالی برای ناآرامی های فعلی را تامین می کند و فرهنگ فرار از قانون و مجازات به همراه گسترش فساد را تحکیم کرده و موانع عمده ای را بر سر راه ایجاد حکومت داری خوب ( Good Governance ) و یک جامعه مدنی سالم می آفریند. به علاوه، از دیدگاه سلامت عمومی نیز چالش های غیرقابل حلی را برای دولت مرکزی ایجاد می کند. مطالعه ای که در سال 2010 به وسیله دفتر جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد انجام شد، نشان داد که حدود یک میلیون نفر از اتباع افغانستان که بین 15 تا 64 سال سن دارند به مواد مخدر معتاد هستند حال آنکه این تعداد در سال 2005 در حدود 850 هزار نفر بود. در واقع نرخ 8 درصدی معتادان بالغ در افغانستان، تقریبا دو برابر بیشترین میانگین آمار در کشورهای جهان است. این گزارش تصریح می کند که بزرگ ترین مشکل فعلی این است که نوع مصرف مواد مخدربه وسیله معتادان دگرگون شده است، به گونه ای که آمار همین مرکز نشان می دهد بین سال های 2005 تا 2010 مصرف هرویین بیش از 140 درصد رشد داشته است. همین موضوع باعث افزایش خطر بیماری های کشنده قابل انتقال از راه خون همچون ایدز ( HIV/AIDS ) و هپاتیت شده است که از راه استفاده از سرنگ های مشترک قابل انتقال هستند. به گزارش فارین افیرز، از آنجاکه تلاش های ایالات متحده برای مقابله با مواد مخدر پیشرفت های اندکی را داشته است، اکنون برای افغانستان زمان آن فرا رسیده است که مدل های دیگری را مورد توجه قرار دهد. این خوب است که افغانستان به موفقیت های کشور همسایه اش ایران در کاهش تقاضا برای مواد مخدر و هم مقابله با آسیب های آن توجه کند و نکات آن را به کار ببندد. **تجربه کشورها برای مقابله با این طاعون ----------------------------------- فارین افیرز می نویسد: در طول قرن بیستم میلادی، استراتژی ایران در مقابله با اعتیاد و مواد مخدر بسیار شبیه سیاست های فعلی افغانستان بود و ایران بر نکاتی همچون توقف جریان مواد مخدر و نابود سازی مزارع آن تاکید می کرد. در ابتدای دهه 1970 میلادی آشکار شد این شیوه کارآمد نیست و حکومت ایران سیاست هایی را تصویب کرد و به اجرا در آورد که بیشتر بر پیشگیری و درمان متمرکز بود و نتایج امیدوارکننده ای را نیز به همراه داشت. برآورد می شد که در اواخر دهه 1980 میلادی بیش از 50 درصد از مواد مخدری که در افغانستان تولید می شد، از خاک ایران می گذشت. با آغازدهه 1990 تهران بیش از 260 کیلومتر مواضع دفاعی از جمله سدهای بتونی برای بستن راه های عبور در کوه، خاکریزهای ضد خودرو، خندق، میادین مین، قلعه و برج های دیدبانی در کوه ها را احداث کرد. ایران بیش از 80 میلیون دلار برای این کار هزینه کرد. در اواخر همین دهه بیش از 100 هزار افسر پلیس، نیروی نظامی و اعضای سازمان انقلابی در عملیات‌های مربوط به مقابله با مواد مخدر شرکت می کردند. این گزارش می افزاید: ایران دریافت که میزان مصرف داخل وریدی مواد مخدر در حال افزایش است. کمپ ها و زندان ها نیز نتوانستند مکان خوبی را برای کاستن از مصرف موادمخدر ایجاد کنند و در عوض زندانیان یاد گرفتند که هرویین را وارد این کمپ ها کرده و از سرنگ های مشترک برای تزریق استفاده کنند. همین موضوع زمینه را برای گسترش بیمای های عفونی آماده می کرد. ** تغییر استراتژی ایران ----------------------- به گزارش فارین افیرز، این موضوعات باعث تغییر اساسی در رویکرد ایران در مقابله با مواد مخدر شد. ایران به جای تمرکز بر مجازات معتادان و تلاش برای متوقف ساختن عرضه مواد مخدر تصمیم گرفت تا با کم کردن تقاضا از اثرات مخرب آن بر جامعه بکاهد. **رویکرد پیشگیری مفید واقع شد ----------------------------- این مجله آمریکایی در ادامه بررسی خود افزود: در اجرای این تغییر، ایران نه تنها به دنبال کنترل ایدز بود، بلکه تلاش می کرد تا تقاضا برای قاچاق مواد مخدر را کاهش دهد و مصرف کنندگان مواد مخدر را به جامعه بازگرداند. این رویه ها و رویکردهای جدید نتیجه داد. تعداد موارد جدید از ابتلا به ایدز در میان مصرف کنندگان مواد مخدر از 3 در 111 مورد سال 2004 به 1 مورد در هر 585 نفر در سال 2010 کاهش یافت. این روند بهبود به خصوص در زندان های ایران بسیار چشمگیر بود، به گونه ای که درصد بالای 7.92 سال 1998 به سطح 1.51 در سال 2007 کاهش یافت. علاوه بر این در برخی مناطق حاشیه ای، برنامه کاهش آسیب های اجتماعی به اجرا در آمد که موجب بهبود سلامت زندگی و روانی معتادان شد، ضمن اینکه در کل از تعداد مصرف کنندگان تریاک در کشور نیز کاسته شد. **راه پیش روی افغانستان -------------------------- بنا بر توصیه فارین افیرز، تجربه ایران مخصوصا برای افغانستان، می تواند کارآمد و آموزنده باشد، زیرا هر دو کشور، اسلامی هستند و دیدگاه های مذهبی را نسبت به اعتیاد به مواد مخدر دارند. ایران نشان داد که فایق آمدن بر اعتیاد، امکان پذیر است و استفاده از مواد مخدر را در مرحله نخست، به عنوان چالشی در حوزه سلامت عمومی، بررسی کرد. رسانه آمریکایی تصریح می کند: باید جلوتر از این رفت. کشورهای کمک کننده به افغانستان همچون آمریکا و دیگران، باید کابل را تشویق کنند تا روش های اجرایی را از ایران یاد بگیرد و در گستره ای وسیع‌تر و با جهت گیری پزشکی، با چالش مواد مخدر برخورد شود. فارین افیرز افزود: در چند سال اخیر سازمان های متعدد اروپایی، آموزش هایی را برای کاهش اثرات مخرب مواد مخدر در جامعه افغانستان آغاز کردند. موسسه Médecins du Monde که یک سازمان غیردولتی فرانسوی است، چند مرکز درمانی متادون را با کار بر روی بیماران مبتلا به ایدز و افرادی که مواد مخدر را از طریق سرنگ و به صورت وریدی استفاده می کنند آغاز کرد، اما متاسفانه این تلاش ها به علت مسایل بودجه ای و موانعی که به خاطر مسایل ایدئولوژیک و برخی محافظه کاری ها و سخت گیری ها به وجود آمد، کاری از پیش نبرد. به علاوه، برخی افراد قدرتمند در افغانستان، منافع مالی را در تجارت خشخاش کسب می کنند و به همین دلیل انگیزه ای در مورد این تلاش ها ندارند. **تنها راه حل: پیشگیری و درمان --------------------------- گزارش این مجله وابسته به شورای روابط خارجی آمریکا تاکید می کند: همانطور که تجربه ایران نشان می دهد، تنها راه برای کاهش واقعی در مصرف مواد مخدر و مبارزه با اثرات منفی آن، تمرکز بر پیشگیری و درمان است. برای اینکه این تغییرات در افغانستان نیز حاصل شود، این کشور باید ارگانی را برای سیاست گذاری در زمینه مواد مخدر ایجاد کند که بتواند در خارج از دولت افغانستان و به دور از فساد اداری قادر به فعالیت باشد. سرمایه گذاران غربی که برای مقابله با مواد مخدر در افغانستان تلاش می کنند باید بر آموزش، درمان و کاهش کلی تقاضا برای مواد مخدر تاکید داشته باشند. این مجله در پایان می نویسد: اگر این تلاش ها شکست بخورد و به نتیجه نرسد، بیشتر تلاش های بین المللی برای ایجاد ثبات در افغانستان بی ارزش خواهد بود و افغانستان یک کشور موادمخدری ( narco-state ) خطرناک باقی خواهد ماند که در داخل کشور، مواد مخدر به اپیدمی ویران گر بهداشت عمومی تبدیل می شود و در خارج نیز مرگ و اعتیاد را به دیگر کشورهای جهان صادر می کند.